DOLAP MEKTEP MESCİDİ

Geç Dönem Osmanlı eseri.

Karatay ilçesi, Aziziye Mahallesi’nde Dolap Mektep Sokak üzerinde yer almaktadır. Dıştan dışa 9,70x8,70 m ölçülerinde kareye yakın dikdörtgen bir alanı kaplamaktadır. Banisi ve ustası hakkında bilgi bulunmayan, vakfiyesi de olmayan mescit, 0,70 m kalınlığında moloz taş örgülü duvarlara sahiptir.

Mescide, batı cephede kuzeybatı köşe yakınında yer alan üzeri sonradan yapılmış bir saçakla örtülü üç basamakla ulaşılan lentolu kapıdan girilmektedir. Girişin kuzeyinde binek taşı olarak kullanılan devşirme bir sütun parçası bulunmaktadır.

Mescit, ikisi harimin doğu ve batı duvarlarına bitişik olmak üzere toplam dört adet ahşap sütunun Bursa kemerleriyle birbirine bağlanması ile mihrap duvarına paralel iki sahına ayrılmıştır.

Mescit, batı beden duvarında iki adet dikdörtgen biçimli pencere ve güney beden duvarında yine dikdörtgen biçimli iki adet tepe penceresi ile giriş açıklığının üzerindeki küçük pencere ile aydınlatılmaktadır. Yapının doğu beden duvarın kuzeydoğu köşesine yakın bir alanda da ahşap kapaklı dolap nişi yer almaktadır.

İçte alttan çakmalı tavanla örtülü mescit, dışarıda Marsilya kiremidi ile kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Mihraba paralel yönde uzanan çıtalarla hareketlendirilen ahşap tavanın mihrap önünde daire biçimli fırfırlı tavan göbeği bulunmaktadır.

Keçeciler, Polatlar Hatıp Sultan ve Asmalı Hatıp Sultan gibi XIX. yüzyıl sonu ile XX. yüzyılın başlarına tarihlenen pek çok mahalle mescidinde görülen ahşap mihrap uygulaması bu yapıda da görülmektedir. Mescidin 2,90x2,10 m ölçülerinde mavi ve yeşil renkli yağlı boya ile boyanmış ahşap bir mihrabı bulunmaktadır. Beden duvarından hafifçe öne taşırılmış mihrap, yarım daire planlı bir niş çevresinde gelişen kuşaklardan oluşmakta ve büyük bir tepelikle sonlanmaktadır.

Yapının güneybatı köşesinde sonradan eklenmiş ahşap bir minberi ve kuzey cephesini tamamen kaplayan bir mahfil katı bulunmaktadır. Girişin karşısına denk gelen bir merdivenle ulaşılan mahfil katı, Bursa kemerleri ile harime açılmaktadır. Mahfil katının altında 5,50x2,70 m ölçülerinde güney yönde ahşap bir paravanla, batıda ise camekânla sınırlandırılmış bir mekân bulunmaktadır. Sonradan yapılmış bu mekânda camiye ait etnografik eserler tutulmaktadır.

Sade olarak yapılmış olan mescitte ahşap mihrap, alttan çakmalı tavan ve fırfırlı tavan göbeği süslemenin toplandığı başlıca alanlardır.

Mihrap duvarına paralel yönde uzanan bir harim planı üzerine inşa edilen Dolap Mektep Mescidi, minaresi olmayan tipik bir XIX. yüzyıl sonu Konya mahalle mescidi olup, hâlen ibadete açıktır.

Dolap Mektep Mescidi'nin içinden bir görünüş

MUSTAFA ÇETİNASLAN

BİBLİYOGRAFYA