Baklagiller (Leguminoseae) familyasından tek yıllık bir bitki olan burçak yem bitkisidir. Akdeniz coğrafyasının eski bir bitkisi olan burçak Fas, İspanya ve Türkiye’de özellikle geviş getiren hayvanların beslenmesinde kullanılmıştır. Anadolu, Irak ve Lübnan’da yapılan arkeolojik kazılarda MÖ 7 bin yıllarına ait burçak tohumu örneklerine rastlanmıştır.
Türkiye’de 2009 yılında 15.112 ha alanda burçak ekimi yapılmış olup 87.106 ton yeşil ot, 37.956 ton kuru ot ve 20.509 ton dane ürünü elde edilmiştir (Anonim, 2009). Kanaatkâr bir bitki olan burçak, diğer kültür bitkilerinin ekonomik olarak tarımının yapılamadığı kıraç, taşlı ve verimsiz alanlarda yetişebilir ve hayvanların yem ihtiyacını az da olsa karşılayabilir. Burçağın bitki boyu 30-60 cm civarında, bir bitkide 10-20 adet bakla, bir baklada 1-3 tane bulunur. Taneleri piramit şekilli düz renkli veya benekli olabilir ve 1.000 adedinin ağırlığı 20-60 gram arasında değişir. Yetişme şartlarına göre tane verimi dekara 70-160 kg, yeşil ot verimi ise 700-800 kg arasında değişebilir.
Burçak tohumları değerli bir kesif yem kaynağı olup özellikle damızlık boğaların beslenmesinde kullanılmaktadır. Tohumlarında yaklaşık %18-23, kuru otunda da yaklaşık %13 oranında protein bulunur. Burçak tohumu hayvan yemlerine %10-15’ten fazla katılırsa ya da uzun süre yedirilirse toksik etki yapar.
Burçak yem bitkisi olarak bilinmesine rağmen kıtlık dönemlerinde insan yiyeceği ve çeşitli hastalıklara karşı tıbbi amaçla da kullanılmış bir bitkidir.
Yem bitkisi olarak kullanıldığı gibi, kültürümüzde ve türkülerimizde de (Burçak Tarlası) yer almış bitkilerimizdendir.
Burçak
