ERDEMŞAH MESCİDİ

Türkiye Selçuklu Dönemi eseri.

Kalecelp Mahallesi’ndeki bu yapı, kubbe ile örtülmüş kübik bir harimden ibaret bir Selçuklu mescididir. Halk arasında Kalecelp Mescidi olarak anılır. Kitabesine göre 617/1220 yılında Selçuklu devlet adamlarından Şemseddin Erdemşah tarafından yaptırılmıştır.

Son restorasyonu sırasında mescidin kıble tarafındaki haziresinde bir mezar taşı ortaya çıkmış; bu konuda araştırmalar yapan M. Ali Uz*, bu mezar taşının, bu mescit ve mahalleye adını veren Kale-i Cerb Sultan’a ait olabileceğini belirtmiştir (Uz, 2007b, 365). Server Ağa adında bir zat, mescidin güney bitişiğine yaptırdığı evi mescide vakfetmiş (Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 355); ayrıca bir şeriye sicili kaydından da bir dükkânın gelirinin mescide vakfedildiği tespit edilmiştir (Atçeken, 1998, 47).

Mescidin kuzey cephesine sonradan ilave edilen bir kısım, doğu ve batıdan bölünerek bir çeşit son cemaat mahalli yeri hâline getirilmiştir.

Esas harim, taş duvarlar üzerine tuğla kubbelidir. Köşelerde tromplar yer alır. Harim kuzey cephede iki, doğu ve batıda birer pencere ile aydınlanır.

Son yıllarda mescidin etrafı açılıp, geniş kapsamlı bir restorasyona tabi tutulmuş; çini süslemeli mihrabı bu esnada ortaya çıkmıştır. Giriş cephesinde de çini yazılar bulunan mescidin kubbesi de kurşun kaplanmıştır.

Kitabesinin Türkçe tercümesi şöyledir: “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla. Bu mescidi, büyük sultan, dinin ve dünyanın yücesi, fetihler sahibi müminlerin emirinin yardımcısı, Keyhüsrev oğlu Keykubat’ın saltanatı sırasında, Tanrı’nın rahmetine muhtaç zayıf kul Hacı İsmail oğlu Şemseddin Erdemşah 617 yılında yaptırdı. Allah’a hamdolsun.”

Restorasyon sonrası Erdemşah Mescidi (H. Karpuz)

HAŞİM KARPUZ

BİBLİYOGRAFYA

  • Uz, 2007b, 364-365; Karpuz, Envanter, 2009, I/142-144; Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 354-356; Atçeken, 1998, 46-47.