Büyükdede köyünde meyilli bir arazi üzerindeki yapı, Bizans Dönemine ait kilise kalıntısına eklentiler yapılarak oluşturulmuştur. Cami, dikdörtgen planlı bir harim ve giriş cephesinin önündeki mekândan oluşmaktadır. Caminin üzeri düz damla örtülüdür. Minaresi yoktur.
Kuzey cephedeki ön mekâna çift kanatlı ahşap bir kapıdan girilir. Bu mekân yan yana iki odadan ibarettir. Doğudaki odanın güney duvarı ortasında yer alan çift kanatlı ahşap bir kapı ile harime girilir. Harim, kiliseden kalma beşik tonozlu apsis ve apsisin doğusuna eklenen iki ahşap direkli bölümden oluşur. Ahşap direkli bölümün üzeri ahşap kirişleme tavanla örtülüdür.
Caminin ahşap minberi, kiliseden kalan bölümün batısında, mihrabı ise sonradan eklenen bölümdedir. Güney duvarının ortasında yer alan mihrap, yarım daire nişlidir. Mihrabın etrafını üç yönde kuşatan bordür kalem işi ile yapılmıştır.
Kiliseden kalan bölümün kuzey duvarından ön mekâna açılan bir giriş vardır. Bu giriş, kerpiç malzeme ile örülerek kapatılmıştır.
Yapı, farklı zamanlarda inşa edilmiş iki mekândan oluştuğu için malzeme ve teknik açıdan değişiklik göstermektedir. Bizans Döneminden kalan bölümde duvarlarda kesme taş, üst örtüde moloz taş kullanılmıştır. Yapıya sonradan eklenen bölümün duvarları moloz taşla örülmüş, araya ahşap hatıllar atılmıştır. İçeride zemin döşemesi, direkler, minber ve üst örtü ahşaptır. Direkler ahşap yastıklıdır. Üst örtüde ahşap kirişler üzerine hasır serilmiştir. Mihrap taştır.
Yapı zengin kalem işi süslemelere sahiptir. Duvar yüzeyleri, mihrap nişi tamamen nakışlanmıştır. Caminin içi manzara resimleri, vazoda çiçekler, natüralist ağaçlar, asma dalları, halı desenleri, sancak ve yazılarla donatılmıştır. Nakışlarda kırmızı, mavi, mor, yeşil, kahverengi ve sarı renkler görülür.
Yapının inşasına ait kitabesi yoktur. Giriş kapısının üstündeki Türkçe “Ustası Hidayet Nakkaş” yazısı, cami nakışlarının kimin tarafından yapıldığını göstermektedir. Resimler nitelik olarak tekke sanatı mahsulü gibi görünmektedir. Ustası Hidayet Nakkaş hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Ancak, nakkaşın imzasının yeni yazıyla olması, yapının süslemelerinin tarihlenmesine kısmen imkân vermekte; yapının inşa tarihi bilinemese de süslemelerine XX. yüzyılın ilk yarısı uygun düşmektedir.
Büyükdede Köyü Camii
