Meram Eski Yol üzerinde günümüzün seçkin mahallelerinden biri olan Çandır, doğuda Selbasan Çayı, kuzeyinde Meram Çayı, güneyinde Aslanali Caddesi ve Gülbahçe Mahallesi, batısında Yorgancı Caddesi ve yöresi ile çevrili oldukça geniş bir alanı kaplar. Konya’nın eski ve köklü pek çok ailesinin bağı bu semttedir.
Meram’ın eski mahallelerinden biri olan Çandır’ın, tarihini Çandarlı Halil Paşa ailesine kadar götüren rivayetler varsa da bu durum resmi kayıtlarla belgelenememektedir.
Yozgat’ın bir kazası Çandır adını taşıdığı gibi Türkiye’de bu adla anılan pek çok yer adı bulunmaktadır. Çandır kelimesi de bölgelere göre farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Kelime ufak boylu, çapraz ve dövüşken insanlarla hayvanlar hakkında kullanıldığı gibi, çıkılamayan zirve, geçit vermeyen ormanlar hakkında da kullanılır. Beyşehir yolu üzerinde bir orman da bu adla anılır.
Mahallede bir ailenin Çandır soyadını taşıması ve verdiği bilgiler bir hayli ilgi çekicidir. Aile, eskiden beri Candaroğulları unvanıyla anılmaktadır. Soyadı Kanunu çıktıktan sonra aile Çandır soyadını alır. Bir bağ satışı dolayısıyla Çandar Değirmeni yanında Candaroğlu mülkünden bahsedilmesi, kaynak kişinin verdiği bilgilerle birebir örtüşmektedir. Çaybaşı Camii’nden Müftü Gediği’ne kadar çayla yol arasında ve yolun güneyindeki geniş bir alan eskiden bu aileye aittir. Bu geniş alan zamanla başka şahısların mülkiyetine geçmiştir.
Bugüne kadar yeri bilinemeyen Çandır/Candar Değirmeni de Çandır Irmağı üzerinde, Meram Eski Yol’la çay arasında Çandır Sokağı’nın 40-50 metre kuzey batısındadır. Belediye tarafından Çandır Irmağı’nın üzeri kapatılırken, değirmen taşlarına rastlanmıştır. 1660 tarihli kaynaklarda muhtelif sebeplerle değirmenden bahsedilmesi, değirmenin tarihinin bir hayli eskilere gittiğini göstermektedir.
Çandır Mahallesi’nin kuzeybatısında yer alan Ayanbey Mahallesi de bir ailenin adını taşır. Bu da Çandır Mahallesi’nin bir oymağın veya ailenin adını taşıdığı ihtimalini güçlendirmektedir. Nitekim Osman Turan da bir Candaroğulları Beyliği’nden bahseder.
Mahallede Cumhuriyet Dönemine yakın yapılan ve Çandır Çeşmesi olarak anılan çeşme dışında tarihî yapı ve eğitim kurumu bulunmamaktadır. Mahallede mevcut dört cami, eski küçük mescitlerin yerine inşa edilmiştir. Mahallede Çandır Çeşmesi’nden başka üç tatlı su çeşmesi ve bir sağlık ocağı bulunmaktadır.
Mahallenin nüfusu yaklaşık 1600 olup, seçmen sayısı 575’dir. Mahalle sakinlerinin bir kısmı eskiden olduğu gibi kış aylarında şehre inmektedir. 2009 yılında yapılan mahalle sınırları düzenlemelerinde mahallenin sınırları olduğu gibi korunmuştur.
Eşref Sait (vakıf mütevellisi), Ertanıklar, Tayyip Ağa*, Bakırcılar, Samatlar, Uyur Hoca (İhsan Özsoy), Kürkçüler, Tek Kulaklar, Halepli Ahmet Efendi, Ağazadeler* (Osman Efendi) mahallenin eski sakinlerindendir.
Çandır Mahallesi Haritası
