AĞZI AÇIK

Odalardaki açık dolapçık.

Gelenekli bir Konya evinin odasındaki en özgün unsurlardan birisi de ağzı açıklardır. Ağzı açık, odaların içinde, değişik ebat ve biçimde duvarlara yerleştirilmiş, içine eşya konulan dolapçıklardır. Ağzı açıklar odanın kapaklı dolap, yüklük gibi donatılarının etrafına yerleştirilerek hem fonksiyon hem de estetik bakımından odanın görünümüne değer katarlar.

Celile Berk’in incelediği XVIII. yüzyıl Konya evlerinde ağzı açıklar daha çok kapalı dolapların iki yanında simetrik olarak yerleştirilmiş olarak görülmektedir. XIX. yüzyıla gelindiğinde ağzı açıklar yüklüklerin bir veya iki yanına tasarlanmışlardır.

Ahşap malzemeden yapılan ağzı açıklar kerpiç duvar içine yerleştirilmişlerdir. Yüklüğün kapı tarafındaki yüzünde veya kapının diğer yüzünde bulunurlar. Oval, sivri, dilimli, dalgalı kemerlere sahiptirler. Kemer kenarlarında ajur tekniğinde bitkisel bezemelere yer verilmiştir.

Büyüklüklerine göre şöyle bir tipoloji yapılabilir:

1. Büyük olanlara sandıklık denir.

2. Orta büyüklükte olanlara radyo, lamba, testi gibi ev eşyaları konulur.

3. Küçük boyutlulara ise el sanatı örnekleri, biblolar konulur.

Zehra Ertosun evi çiçeklik, yüklük, gömme dolap, ağzı açık

HAŞİM KARPUZ

BİBLİYOGRAFYA

  • Berk, 1951, 59; Küçükerman, 1988.