Günümüzde Karatay ilçesine dâhil olan mahalle, doğusunda Çukur ve Piresat, kuzeyinde Yunusoğlu mahalleleri, batısında Garaj Caddesi ile çevrilidir. Mahalle, adını mahallede türbesi bulunun Fakih Dede ve onun tarafından yaptırılan külliyeden almıştır. Rivayete göre Fakih Dede kerametleri görülen saygın bir velidir. Vaktiyle türbe çevresinde bir zaviye, namazgâh ve hazire varken bunlar zamanla yıkılarak günümüze gelememiştir.
860/1456 yılında vefat eden İsa oğlu Fakih Ahmet, türbe kapısı üzerindeki kitabesinde büyük bilgin, meczupların efendisi, din ve milletin burhanı sıfatlarıyla övülmüştür.
Çevresindeki tarihî eserlere göre geçmişi Selçuklu Dönemine kadar uzanması muhtemel mahallenin, III. Murat dönemi 992/1584 yılı Konya Tahrir Defteri’nde mükellef sayısı on dört olarak tespit edilmiştir.
1847-48 yılı temettüat defterine göre mahalle altı grupta toplam yetmiş sekiz mükellef olarak kaydedilmiştir. Mahallede ödenen en yüksek vergi 104, en düşük vergi ise 16 kuruştur. Bu dönemde mahallenin bir hayli geliştiği anlaşılmaktadır. O dönemde mahallede ikamet eden kimselerden bazıları şunlardır: Tiryakioğlu Yusuf, İskenderzade Ömer, Eskizade Mehmet Ağa, Eşarizade Ali Efendi, Kaymakzade Osman, Maillizade Mehmet Ağa, Beyazıdzade İbrahim, Karaaslanlızade Ali Efendi, Kanlıcızade Hüseyin, Fındıkzade Halil Usta, Hacı kerimzade Mustafa ve Debbağzade Ali.
Fakih Dede Türbesi’nin doğusunda bulunan Saraçoğlu Medresesi, medreselerin kapatılmasından sonra yıkılmış ve yeri 1926 yılında özel şahıslara satılmıştır.
Günümüzde çevresi tamamen açık olan türbenin, güneyine Yeni Tellal Pazarı inşa edilmiştir. Mahalle ve mahallenin kuzeyindeki Mengüç Caddesi tarihî bir yapılanma faaliyeti içerisindedir.
Cıvıloğlu, Tolluoğlu camileri, Pisili Camii ve Türbesi, Karatay Belediyesi ve 23 Nisan Egemenlik İlköğretim Okulu binaları, Köy Otobüsleri Terminali eskiden mahallenin sınırları içerisindeydi. Bir dönemlerin Eski Garajı, Saman ve Koyun pazarları da bu mahallede idi. Saman Pazarı, o zamanlar köylerden kağnı ve arabalarla gelen kavun ve karpuzların toptan satış yeriydi. Hanları, fırınları ve bakkal dükkânları ile o dönemlerde yöre, Konya’nın en canlı bölgelerinden biriydi.
Genç yaşta vefat eden Avukat Mehmet Kavaklılar ile Kenanlar, Kıcıkoğulları ve Çelikörsler mahallenin tanınmış ailelerinden bazılarıdır. Karamanlı Ruhi Dede de bir süre bu mahallede ikamet etmiştir.
Bölgeden Piresat Caddesi’nin geçirilmesi ve türbenin çevresinin açılması sonrası mahalle tamamen ortadan kalkmış durumdadır. Fakih Dede Mahallesi bölgesi, çevresindeki mahallelerle birlikte Akçeşme Mahallesi’ne dâhil edilmiştir.
Mahallenin nüfusu 2007 Nüfus Sayımı’na göre 308 idi.
Fakih Dede Mahallesi krokisi
