FERRUH ÇELEBİ

Konya Mevlevi Dergâhı postnişini. (923/1517-1009/1600)

Hüsrev Çelebi’nin* oğludur. 969/1561’de vefat eden babasının yerine on üçüncü halife olarak geçti.

II. Selim’in (ö.1574) son zamanlarıyla, III. Murat (ö. 1595) ve III. Mehmet (ö. 1603) dönemlerini idrak eden Ferruh Çelebi zamanında, Sultan III. Murat’ın Mevlevihane’yi genişlettiği ve derviş hücreleri yaptırdığı bilinmektedir. Günümüzde olmayan, ancak vaktiyle cümle kapısında yer alan aşağıdaki kitabe, bu konuda bir vesikadır:

Şeh-i Sultân Murâd Hân bin Selîm Hân

Yapıb bu hânkâhı urdu bünyâd

Olalar Mevlevîler bunda sâkin

Okuya her seher vird ola irşâd

Görüb dil bu binâyı dedi târîh

Büyût-ı cennet-âsâ oldı âbâd

(992/1584)

Kaynaklarda verilen bilgilere göre postnişinler arasında ilk ihtilaf Ferruh Çelebi döneminde baş göstermiş; yine tarihte ilk defa hükümet tarafından azledilen Dergâh postnişini Ferruh Çelebi olmuştur. On sekiz yıl süren bu azil boyunca çelebilik görevini kimin yürüttüğü bilinememektedir. Ferruh Çelebi’nin söz konusu azil dolayısıyla yazdığı gazelin aşağıdaki matlaı azlin boyutu ve süresi hakkında az çok bilgi vermektedir:

Yâ Rab bize bir tesliyet-i hâtır olur mu

Yoksa bu fütûr ile dem-i âhir olur mu

Esrar Dede Tezkiresi’nde, şiir ve inşa alanında çok geniş bilgi sahibi (sâhib-i yed-i tûlâ) olduğu kaydedilen Ferruh Çelebi’nin, Sefîne-i Mevleviyye’de bir gazel ve birkaç kıtası zikredilmektedir. Ferruh Çelebi 1009/1600 yılında vefat edince yerine on dördüncü halife olarak oğlu Bostan Çelebi I* (Bostan-ı Evvel) geçmiştir. Bostan Çelebi, babasının ölümü üzerine aşağıdaki kıtayı yazmıştır.

Ferrûh Çelebî’nin rûh-ı pür-tâbını devrân

Pinhân idicek kopdı ser-i câna kıyâmet

Hayfâ ki geçip menzil-i mihr ü mehe keyvân

Kaldı kalanın bahtına efsûs u garâmet

AHMET SEVGİ

BİBLİYOGRAFYA

  • Sakıp Dede, Sefine, 1283, 149-153; Esrar Dede, Tezkire, 2000, 410-413; Gölpınarlı, 1983, 155-156; Şafak, 2009, 101-102.