FOLKLOR POSTASI

Folklor Postası; Fahri Sertelli tarafından 15 I. Teşrin [Ekim] 1944 ila Ekim/Kasım/Aralık 1946 tarihleri arasında on dokuz sayı olarak yayımlanan Folklor dergisinden sonra, ülkemizin, adında folklor kavramı olan ikinci dergisidir.

Dergi aylık olmakla birlikte dört defa üç aylık olarak yayımlanmıştır: I (11), Ağustos-Eylül-Ekim 1945; I (12), Kasım-Aralık-Ocak 1945-1946; II (18), Temmuz-Ağustos-Eylül 1946; II (19), Ekim-Kasım-Aralık 1946.

Derginin çeşitli kademedeki sorumluları da çeşitlilik göstermektedir: Sahibi: Kemal Akça (1-3, 18-19) ve sahibi ve başyazarı (4-17); neşriyat müdürü: Muzaffer Erdoğan (1-5); Dr. Fethi Ferit Uğur (6-18). 19. sayıda ad anılmamıştır. Sekreter: İhsan Hınçer (4-6, 13); yazı işleri ve teknik sekreteri (7-12, 14-17); yazı işlerini fiilen idare eden (18-19).

Sayfalarının numaralanmasına ön ve arka kapakların da katıldığı derginin iki sayısının dışında bütün sayıları yirmişer sayfadır. İlk sayı on altı, derginin tek özel sayısı olan 12. sayı on altı sayfa olup, “Konya Lisesi Mezunları Cemiyeti Özel Sayısı” olarak yayımlanmıştır.

Derginin adının altında bulunan ve bir tür işlevini dile getiren alt başlıklarda da değişiklikler görülmektedir: “Aylık Folklor Dergisi” (1-3), “Aylık Halk Bilgileri Dergisi” (4-5), “Aylık Halk Bilgisi Dergisi” (6-19).

Derginin tamamına yakını Stad Matbaasında basılmıştır (1-3, 5-11, 13-17). Basıldığı diğer matbaalar ise; Işık Basımevi (12), Gavsi Ozansoy Matbaası (18) ve Sinan Matbaasıdır (19).

Tek sayısı 25 kuruş olan derginin abone ücreti yurt içi altı aylık 150, yıllık 300 kuruştur. Yurt dışı tarifesi ise aynı süreler için 200 ve 400 kuruş olup, son sayıda bu tutarlar 300 ve 600 kuruşa yükseltilmiştir.

Dergide, “Gönderilen yazılar iade edilmez” ibaresi yedinci sayıdan başlayarak verilmiştir.

Adres olarak; Tevkifane Arkası, Karacehennem Sokağı Nu. 19 verilmektedir (1-2); bu adrese daha sonra Sultanahmet-İstanbul adları da eklenmiştir.

Kapak fotoğrafları, biri dışında insanlarla ilgilidir. Genellikle millî kıyafetleri giyinmiş tek bay ve bayan ile ikili bay ve bayan fotoğrafları konulmuştur. Birer kapakta dört bayana (3) ve iki ayrı fotoğrafa (11), sonuncu sayıda ise toplu bir fotoğrafa yer verilmiştir. Özel sayıda ise, İnce Minareli Medrese’nin minaresinin üst kısmının yıkılmasından önceki bir fotoğrafı yer almaktadır.

Derginin yazar kadrosu oldukça geniştir. Bazıları sürekli yazan pek çok yazarın yanında birer yazı veya şiiriyle yer alanlar da vardır. Derginin başlıca yazarları şunlardır: Kemal Akça, Mehmet Önder, M. Ragıp Gazimihal, M. Halit Bayrı, Faruk Sümer, İhsan Şener (sekiz yazı), Rıza Yetişen, Ferit Uğur, V. Lütfü Salcı, Fahrettin Kırzıoğlu, M. Şakir Ülkütaşır, Süheyl Ünver, S. Nüzhet Ergun, Erol Şeker, Sıraç Aydın (Taşbaş), İ. Aczi Kendi, Muzaffer Erdoğan.

Dergide bazı devlet adamı ve ünlü yazarların da yazılarına yer verilmiştir: Hasan Âli Yücel, Z. Fahri Fındıkoğlu, A. Adnan Saygun.

Yazı sayıları; bazen ayrı yazıları, bazen de iki üç sayı devam eden yazılara işaret etmektedir. Sayfa sayısının azlığı, gönderilen bazı yazıların uzunluğu bölünmelere yol açmıştır. Ayrıca, tefrika şeklinde olmasa bile, aralıklı olarak birkaç sayıya yayılan yazılar da vardır.

Dergide imzasız yazıların yanı sıra F. P. (Folklor Postası) kısaltması ile gösterilenler de görülmektedir. Kitap tanıtmaları, âşık ve şairlerin şiirleri de oldukça fazladır. Gelibolulu Âşık Demir yedi şiiriyle en önde gelmektedir. Önceleri imzasız olarak verilen (1-3) “Seçme Halk Şiirleri”, daha sonra Hayrünnisa Damacı imzasıyla (7-11, 14-17) verilmiştir.

Folklor Postası’nda, daha sonraki benzer dergilerde görülmeyen bir de yenilik vardır. Kemal Akça’nın, “Folklorik Roman” olarak sunulan “Dağların Delisi”, ikinci sayıdan -on ikinci sayı hariç- on sekizinci sayıya kadar devam sürmüşse de tamamlanamamıştır.

Bu arada, “Derleyen: ***” olarak verilen ve ilki iki sayı devam eden üç masalın da unutulmaması gerekir (4-7).

Hemen her sayıda birkaç yazının arka sayfalara devamı atılmıştır. Bu durum, derginin teknik kusuru olarak görülmelidir.

Derginin “İçindekiler”i de farklı yerlerde görülmektedir: Bir defa arka kapakta (1), ön kapak içinde (2-9), ön kapakta (10-19).

Dergi, zaman zaman iç kapağa, ara sayfalara ve daha çok da son sayfalara reklam almıştır. Bunlar; banka, sigorta, ilaç, kitapçı ve ticarethane reklamlarıdır.

Dergide, folklor/halk bilimi alanının hemen hemen bütün konularına yer verilmiştir. Ağırlıklı olarak âşık edebiyatı başı çekmektedir. Ayrıca Konya konulu yazılar da ön sıralarda yer almaktadır.

Dergi hakkında bilgi veren bazı kaynaklarda yanlış bilgilerin yer aldığı görülmektedir. “Folklorcu İhsan Hınçer tarafından… 1945’te… yayımlanmıştır.” (Ülkütaşır, 1973, 99); “1945 yılında Kemal Akça ve İhsan Hınçer tarafından İstanbul’da yayımlanan…” (Örnek, 1977, 101); “Kemal Akça, İhsan Hınçer, Muzaffer Erdoğan ve Ferit Uğur tarafından… yayımlanmış…” (Tan, 1985, 61; Altıncı Baskı, 2003, s. 104’te de aynen veriliyor.). Oysa, yayım yılı 1944 olup, İhsan Hınçer ancak dördüncü sayıda sekreter, Ferit Uğur ise altıncı sayıdan itibaren neşriyat müdürü olarak görülürler.