GEVRAKİZADE ABDÜLKADİR EFENDİ

Konya müftüsü, müderris. (1831-1902)

Konya’da doğdu. Babası da Konya’nın tanınmış âlimlerinden Seydişehir-Gevreklili Ali Efendi’dir. İlk tahsilini babasından yaptıktan sonra uzun yıllar Akşehir’in Ökes köyünde Ali Efendi, Karaağaç’ta Hacı Emin Efendi ve Uşak’ta Hacı Ahmet Efendi’nin rahle-i tedrisinde yetişti. Bu hocalardan icazet alarak Konya’ya döndü. Manevî ilimleri de Ayıntabî Hoca’dan tahsil etti.

Konya’nın Karakurt Mahallesi, Çadırçeşme Sokağı’nda (Eski Buğday Pazarı’nın güneyinde) Abdülfettah Çavuş tarafından yaptırılan, fakat sonradan harap olan Fettahiye Medresesini imar ederek buranın müderrisi oldu.

Abdülkadir Efendi 1291/1874 yılında yetmiş üç talebesine Şerh-i Akaid, Meânî ve Tarikat-ı Muhammediye okuttu. Müteakip 1292/1875-1294/1877 yıllarında altmışar, 1295/1878 yılında kırk beş talebesine aynı dersleri, 1300-1301/1882-1883 yıllarında da otuzar öğrencisine tefsir, Kadımîr ve Molla Cami okuttu. Abdülkadir Efendi’nin pek çok öğrenciye icazet verdiği, bunlardan dördünün de müftülük makamına geldiği rivayet edilir.

Müftü Kadınhanılı Hüseyin Efendi’nin 1894 yılında vefatı üzerine Konya Müftülüğüne getirildi. Vefatına kadar da bu görevi devam etti. Abdülkadir Efendi, köyden tarlalarından gelen geliriyle geçinen, ilmiyle amil, bildiğini dosdoğru söylemekten çekinmeyen, sosyal meselelere duyarlı bir insan olarak tanındı. Konyalı, Abdülkadir Efendi’nin ecdat yadigârı tarihî eserlere sahip çıkan bir insan olduğunu ve bir ara yıkılmak üzere olan Şekerfuruş Türbesi’ni* Abdülbasr Efendi* ile birlikte tamir ettirdiğini zikreder (Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 742).

30 Ramazan 1319/10 Ocak 1902 tarihinde vefat etti. Cenaze namazı Kapı Camii’nde bayramın birinci günü kılındıktan sonra Gevraki Hanı’nın güneyindeki evinin yanındaki küçük mezarlığa defnedildi. Bu mezarlığın kaldırılıp arsasını iş merkezine dönüştürme projesi üzerine mezar taşı Musalla Mezarlığı’na sonra da Furkan Dede Caddesi’nin orta kaldırımındaki bugünkü yerine nakledildi.

 

Gevrakizade Abdülkadir Efendi

MEHMET ALİ UZ

BİBLİYOGRAFYA

  • KVS, 1292-1301/1874-1883; Önder, 1952, 45; Konyalı, Konya Tarihi, 1964; Arabacı, 1998, 276-278; Uz, 2004b, 287-288; Uyar, Bilginler,1949, 129-130/44.