GÖKYURT

(Kilistra/Gilisra) Tarihî bir yerleşim yeri.

Konya’nın 49 km güneybatısında bulunan Gökyurt, Meram ilçesine bağlı bir mahalledir. Bölgede tespit edilen iki adet Roma mezar taşından yerleşimin antik adının Kilistra olduğu öğrenilmektedir (Kilistra bu topraklardaki Türk hâkimiyetinden sonra Gilisire/Gilisıra/Gilisra’ya dönüşmüş; yakın zamanlara kadar da köy bu adla anılmıştır). Orta Çağa ait çok sayıda kaya oyma eserlerin bulunduğu kent, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait dinî ve sivil mimari örneklere de ev sahipliği yapmaktadır.

Coğrafi Konumu ve Jeolojik Yapısı

Gökyurt, sırtını batısındaki Ali-Sumas Dağı’na yaslamıştır. Bu dağ; kalesi, manastırı, kilisesi ve diğer tamamlayıcı yapılarıyla yöreye hâkim bir yükseltidedir. Buradan Listra (Hatunsaray), Bulumea (Erenkaya), Botsa, Detse, Tolasa ve çevresindeki önemli yollar denetim ve gözetim altında tutulabiliyordu. Tarihte Konya’yı Karaman’a ve Yalvaç’a bağlayan yolun kavşağı durumunda idi. Konya-Hatıp-Karadiğin’den gelen yol, Ciğeryeri mevkiinde en son II. Abdülhamit devrinde tamir gören Roma Köprüsü ile Karaman’a, Kayalı (Tolasa) sapağıyla da Erenkaya ve Yunuslar (Tiberiopolis) hattı ile Yalvaç’a (P. Antiocehia) bağlanıyordu.

Gökyurt’un yüzey yapısı andezit çakıllıdır. Yanardağ püskürtme külü olan tüf taşı kaya silsilelerini oluşturur. Püskürtme külü kayaçlar ve tabakalar hâlinde kum, çakıl, kalker ve kille birleşerek sertleşmiştir. Sarı, kirli beyaz ve gri renkli ponza çakıllı tabakaların muhtelif noktalarında yapılan radyometrik çalışmalar yörenin jeolojik yaşını Üst-miyosen Devre tarihlendirmektedir (7,5-15 milyon yıl). Çevresiyle birlikte Kapadokya, Ihlara, Karaman Taşkale-Manazan mağaraları da aynı oluşum özelliği gösterir.

Gökyurt'tan genel bir görünüm

NURETTİN ÖZKAN

BİBLİYOGRAFYA