KEYMEN, HASAN HULKİ ÂMİL

(1896-1968) Çelebi, askerî hekim ve Konya milletvekili.

Babası Âmil Çelebi’nin postnişinliği görevi (1891-1908) sebebiyle bulunduğu Halep’te, Mevlevihanenin hareminde doğdu. Halep Mevlevihanesi dedelerinden Hafız Vehbi, babasının dileği üzerine kulağına ezan okuyarak adını “Hasan Hulkî Çelebi” olarak koydu. On iki yaşına kadar Halep’te kaldı. İlk eğitimini evde babasından ve Dergâh’ın dedelerinden aldı. Evde ve okulda Türkçe konuşmasına rağmen sokaktaki arkadaşlarından iyi derecede Arapça öğrendi. Babasının, 1908 yılında şeyhliğinin sona ermesi sebebiyle ailesiyle birlikte 1909 yılında Konya’ya geldi (Uzluk, 1968). Konya İdadisine devam etti. Bu sıralarda İstanbul’da yayımlanan Şahâp adlı dergide şiirleri yayımlanmaya başladı. Ayrıca daha lise yıllarında iken (1920) Nurullah Taşkıran tarafından bestelenip amatörler tarafından icra edilen Türkiye’deki ilk opera unvanına sahip İhtiyar Operası’nın metnini Şehabeddin Süleyman ile birlikte yazdı.

Babasının Kastamonu şeyhliği üzerine Konya’dan ayrıldı. Ortaöğrenimini orada sürdürdü. 21 Mayıs 1922’de Sultaniden mezun oldu. Daha sonra Haydarpaşa’daki askerî tıbbiyeye girdi. Burayı yüzbaşı rütbesiyle göz hekimi olarak bitirdi (Şafak, 2008a). Kıta görevlerinin yanı sıra Doktor Niyazi Paşa’nın yanında gözcülük ihtisası yaptı. Daha sonra İzmir Askerî Hastanesinde çalışmaya başladı. Orada hastane başhekiminin baldızı ile evlendi. Hanımı kendisini edebiyat ve şiir yazma konularında destekledi. Özellikle çayı çok seven Keymen’e evde hizmetçisi varken hep kendi eliyle sevdiği şekilde çayını hazırladı. Ancak bu iki uyumlu insanın evliliklerinden çocukları olmadı.

Albay rütbesinde iken kendi isteğiyle emekli olarak memleketi Konya’ya geri dönen Keymen, burada bir muayenehane açarak mesleğini sürdürdü. Bu arada çok sevdiği edebiyat, şiir ve edebî mülahazalarla vaktini değerlendirip, Yeni Konya* ve Yeni Meram* gibi yerel gazetelerde de edebî yazılar kaleme aldı. Konya’daki sosyal hayata da katkılarda bulunan Keymen, bir müddet de Kızılay Başkanlığı görevini üstlendi (Akdağ, 2008, 25). Keymen, 1950’li yılların başında daha kapsamlı olarak kutlanılmaya başlayan “Şeb-i Arûs” törenlerine, 1951 yılından 1958 yılına kadar aralıksız konuşmacı, düzenleme heyeti üyesi ve başkanı olarak katılıp, “ahfâd-ı Mevlâna” sıfatıyla açılış konuşmaları yaptı (Özcan, 251-261; Bülbül, 2009).

1959 yılında yapılan genel seçimlerde Demokrat Partiden Konya milletvekili olarak TBMM’ye giren Keymen, Maarif, Maliye ve İmar-İskân komisyonlarında azalık yaptı (TBMM Tutanakları, 1959). 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi sonrası birçok milletvekili ile birlikte Yassıada’da yargılanıp, Kayseri’ye sürgüne gönderildi (Uzluk, 1968). Bir müddet sonra kulağının birinde işitme kaybına, bilahare de akyuvarlarında oluşan bir hastalık sebebiyle 30 Mart 1968 günü Ankara’da vefat etti. 1 Nisan günü Hacı Bayram Camii’nde kılınan öğle namazının ardından askerî törenle meslektaşları tarafından Ankara’da defnedildi (Uzluk, 1968; Yeni Konya, 1968).

Kendisini en iyi tanıyanlardan biri olan Mevlâna torunu Prof. Dr. F. Nafiz Uzluk’a* göre Keymen, son derece nahif, nazik ve latif yaradılışlı; sohbeti, kibarlığı ve çelebiliği ile de tam bir Mevlâna torunu idi.

Hasan Hulki Âmil Keymen

NURİ ŞİMŞEKLER

BİBLİYOGRAFYA

  • Uzluk, 1968; Şafak, 2008a; Özcan, 2004; Bülbül, 2009; http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d11/c010/tbmm11010002.pdf, 17.02.2012; Akdağ, 2008, 25; Yeni Konya, 1 Nisan 1968.