GÜNEYSINIR

Güneysınır, Orta Anadolu Bölgesi’nin Konya bölümünde, Konya Ovası’ndan Akdeniz Bölgesi’ne geçiş kuşağında yer alan bir ilçedir. Orta Anadolu ile Akdeniz Bölgesini ayıran Toros Dağlarının güneyine düşen ilçe, aynı zamanda Karaman ili ile de sınır oluşturur. İlçenin güneyi Akdeniz Bölgesi, kuzey kesimleri ise Orta Anadolu Bölgesi sınırları içerisinde yer almakta, böylelikle ilçenin iki farklı coğrafi bölgede de toprağı bulunmaktadır.

İlçe kuzey ve batıda Çumra, batıda Bozkır, güneyde Hadim, doğuda ise Karaman ilinin Kazımkarabekir ilçesiyle çevrelenmiş durumdadır. Ayrıca Göksu Nehri, Hadim ilçesi ile fiziki bir sınır oluşturmaktadır.

Konya il merkezinin 70 km güneyinde yer alan ilçe 322 km²’lik yüzölçümü ile 31 ilçe içinde Yalıhüyük’ten sonra en küçük ilçedir. İlçe merkezi 1.100 metre rakıma sahip olup, plato alanında yer alır.

Güneysınır ilçe merkezi eski adı Karasınır ve Elmasun olarak bilinen köylerin bulunduğu yerleşim yeridir. Her iki köy Cumhuriyet Döneminde önce Bozkır’a daha sonra da Çumra ilçesine bağlanmıştır. 9 Mayıs 1990 tarihinde ise Güneybağ (Elmasun) ve Karasınır kasabaları ile Emirhan köyünün birleşmesiyle “Güneysınır” adını alarak ilçe statüsüne kavuşmuştur. İlçe, idare binalarının Karasınır ve Güneybağ mahallelerinin arasındaki alana taşınmasıyla bugünkü görünümüne kavuşmuştur.

Başlangıçta idari olarak ilçe merkezi üç mahalleden (Karasınır, Güneybağ, Emirhan) oluşmuştur. Ancak ilçenin gelişmesine bağlı olarak 2008 yılında Mevlâna adında yeni bir mahalle daha kurulmuştur. Hâlen iki kasaba ve on iki köy ilçeye bağlıdır.

İlçenin adı, Güneybağ’ın “güney” ve Karasınır’ın “sınır” kelimelerinin birleştirilmesiyle türetilmiştir.

I. COĞRAFYASI

A. Fiziki Coğrafya

Yer şekilleri

Topografya olarak iki farklı özellik gösteren ilçenin kuzey kesimleri genelde düz araziler şeklinde iken, güney ve batıya doğru yerini dağlık araziye bırakır. İlçenin %70 gibi büyük bir bölümü dağlık alanlardan oluşmaktadır. Toros Dağları silsilesi içerisinde yer alan bu dağlık kütle içinde öne çıkan başlıca tepeler şunlardır: Gökbaşlı Tepesi (1.744 m), Büyükyılanlı Tepesi (1.765 m), Küçükyılanlı Tepesi (1.697 m), Soylu ve Erenler tepeleri (1.419 m) Büyükalagöz Tepesi (1.590 m), Asarlık Tepesi (1.609 m) Büyükdağ (Ayılı) Tepesi (1.422 m), Saksağan Dağı (1.954 m), Selvi ve Hala tepeleri (1.502 m).

İklim

İlçe merkezinde genel karasal iklim özellikleri görülmektedir. Ancak güneydeki dağlık kesime geçildikçe iklim daha sertleşir. Bu sert hava özellikle Göksu Vadisi’nde yerini daha ılıman hava şartlarına bırakır. Yıllık yağış miktarı 670 mm civarındadır. Yaz aylarının sıcak ve kurak geçtiği ilçede bahar aylarında yağmur, kış aylarında ise kar yağışı etkilidir. Yıllık yağış miktarı karasal iklime göre daha fazla olan ilçede yükseklere doğru kar yağışları da artar. Bu karlar bahar aylarında ve yaz başlarında eriyerek yöredeki derelerin coşkun akmasını sağlar.

Bitki Örtüsü

İlçe genelinde tabii bitki örtüsü bozkır olmakla birlikte, yükseklere çıkıldıkça bozkırın yerini ardıç, meşe ve çamlardan oluşan ormanlık sahalar alır. İlçedeki orman oranı toprakların %20’sini kaplamaktadır. Bu ormanlık alan daha çok ilçenin güneyindeki, dağlık alanda gözlenir.

Hidrografya

Bu alandaki en büyük hidrolojik birim olan Göksu Nehri ve oluşturduğu Göksu Şelalesi Güneysınır ilçesi içerisinde yer almaktadır. Ancak burada yer alan Göksu Hidroelektrik Santrali idaresi, Güneysınır ile Hadim arasında anlaşmazlık konusudur. İlçe genelinde Göksu Nehri’nin birçok kolu bulunmakla birlikte Karasu, Körkuyu, Ökçeliboğaz, Finalboğazı, Sırasöğüt, Ingıllı, Çobanözü dereleri belli başlılarıdır. Bu derelerden bazıları yaz aylarında kurumaktadır.

Kızılöz ve Aydoğmuş sulama göletleri ile Mehmetali köyünde, Ingıllı boğaz mevkiinde yapılan baraj, ilçenin üç göletini oluşturmaktadır. Mehmetali Barajı’nda 2009 yılında su tutulmaya başlanmış, baraj, ilerleyen dönemde yöre halkının tarla sulama hizmetine sunulacaktır.

Toprak

İlçede toprak türü olarak kahverengi step toprakları ile kırmızı Akdeniz toprakları görülmektedir. İlçenin arazi kullanma kabiliyet sınıflarına göre en çok arazi VI ve I. sınıf araziler olarak görülmektedir. Yani ilçenin düz kesimlerinde I. sınıf arazi, dağlık kesimlerde ise daha kötü VI. sınıf araziler görülmektedir. I. sınıf araziler kuru tarım arazisi olarak kullanılmaktadır.

B. Beşerî Coğrafya

Nüfus ve Yerleşme

İlçe iki kasabanın birleştirilmesi sonucu oluşturulduğu için nüfus gelişimi 1990 yılına kadar ayrı ayrı ele alınmıştır. Bu kasabalardan Karasınır’ın nüfus gelişimine bakıldığında H 1260-61/M 1844-45 yıllarına ait olan temettüat defterlerinde “Konya ili Belviran kazası, Karasınır karyesi” olarak ele alındığı ve toplam 79 hanenin olduğu belirtilmektedir. Aynı kaynaklarda Elmasun’un toplam hane sayısı ise 57’dir. H 1288/M 1871 Konya Vilayet Salnamesi’ne göre de Belviran nahiyesine bağlı köyler olan, Elmasun 56 hane, 178 nüfus, Karasınır köyü 80 hane 250 nüfustur. Cumhuriyet Döneminde ise her iki köyün de nüfusu sürekli artış göstermiştir. 1935 yılındaki sayımda Çumra ilçesinin Dinek nahiyesine bağlı köyler olan Almasun’da 568 kişi, Karasınır ise 1.067 kişi ikamet etmektedir.

1965 yılında Elmasun (Güneybağ)’un nüfusu 1.708, Karasınır’ın nüfus miktarı 2.184 kişidir. İlçe statüsüne kavuştuğu 1990 yılında (merkez ilçede 7.404, bucak ve köylerde 5.879 olmak üzere) Güneysınır’da toplam 13.283 kişi yaşamaktadır. 2010 yılında ise ilçe merkezinde 4.824, belde ve köylerde 5.610 toplamda ise 10.434 kişi yaşamakta olup, bu nüfusun 5.221’i erkek, 5.213’ü ise kadındır. Nüfusun %46’sı ilçe merkezinde yaşamakta, %54’ü ise ilçeye bağlı belde ve köylerde yaşamaktadır. 2000 yılında 75 olan nüfus yoğunluğu 2010 yılında 32 kişiye düşmüştür. 2010 yılı nüfusuna göre Konya ilçeleri içerisinde yirmi ikinci sırada yer almaktadır.

Güneysınır, gerek ilçe merkezi gerekse köy ve beldeleriyle yurtdışına yoğun göç veren ilçelerdendir. Başta Almanya olmak üzere Hollanda, Belçika gibi Avrupa ülkelerinde ve Suudi Arabistan’da çok fazla Güneysınırlı yaşamaktadır.

En büyük yerleşim merkezi 1.453 nüfusla Gürağaç, en küçüğü ise 70 nüfusla Avcıtepe köyüdür. Köylerden kentlere göç son yıllarda yavaşlamakla birlikte devam etmektedir.

2011 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre Güneysınır’ın merkez nüfusu 4.656, köylerin nüfusu 4.436, kasabaların nüfusu ise 1.089 olmak üzere toplam 10.181’dir. Güneysınır merkezinde yaşayan nüfus 4.656 olup, bu rakam toplam nüfusun %45,58’lik bir kısmını, geri kalan nüfus ise 5.525 olup, %54.42’lik oranla kasaba ve köy nüfusunu oluşturmaktadır.

2015 yılı TÜİK verilerine göre Güneysınır ilçesinin nüfusu ise 9.636’dır. Bu nüfusun 4.824’ünü erkekler, 4.812’sini de kadınlar oluşturmaktadır. İlçenin 2017 yılı nüfusu ise 9296’dır.

Büyükşehir Yasası gereği mahalle konumuna dönüşmeden önce Güneysınır’ın; Alanözü ve Aydoğmuş mahalleleri belde; Ağaçoba, Avcıtepe, Gürağaç, Habiller, Karagüney, Kayaağzı, Kızılöz, Kurukavak, Mehmetali, Ömeroğlu, Örenboyalı ve Sarıhacı mahalleleri de köy statüsünde idi. Ayrıca Güneysınır’ın ilçe merkezine bağlı Karasınır, Güneybağ ve Emirhan adlarında üç mahallesi mevcuttur.