Güneysınır’ın Gürağaç köyünde, eski mezarlığın içinde yer alan türbe, bir ziyaretgâh ve tekke olarak hâlen bakımı yapılmakta ve ziyaret edilmektedir. Kapısının hemen üzerinde yer alan kitabesine göre yapının inşa tarihi 1204/1789-90’dır. Ancak planı, yanı sıra tuğla, taş ve devşirme malzemenin almaşık olarak kullanılması türbenin inşaat tarihini daha eskilere götürmekte; dolayısıyla bu kitabenin çok sonraları konulduğunu göstermektedir. Bu tarih muhtemelen bir tamirata ait olmalıdır.
Türbenin de içinde bulunduğu mezarlıkta tespit edilen mezar taşlarından birisinde okunabilen “ve semâne mi’e ilâ Rahmetillâhi” ibaresi H 800’leri, yani XIV. asrı işaret etmekte; ayrıca mezarlığın içinde XV. yüzyıla ait başka mezar taşları da bulunmaktadır.
Türbe altıgen planda, mezar mahzeni (kripta) ile iki katlı olarak yapılmış; üstü, içte kubbe, dışta üç boğumlu bir alem ile sonlanan konik külahla örtülmüştür. Dış cephesi günümüzde sıva ile tamamen kapatılan türbenin girişi kuzeydoğusundadır. Yapı, kuzey, kuzeybatı ve batısında olmak üzere üç pencere ile aydınlatılmıştır.
Türbe içinde üçlü bir sanduka grubu bulunmaktadır. Ahşap levhalar ile çevrilmiş sandukaların birinin kitabesi varsa da tahrip olduğundan okunamamaktadır.
Türbenin iç cephesinde dışarının aksine orijinal duvar örgüsü açık olup pencere çerçevelerinde ve kubbede tuğla kullanıldığı görülmektedir. Kubbeye geçişlerde aslan göğsü geçişler tercih edilmiş; pencere üstlerinde tuğladan tahfif kemerleri yapılmıştır. Lento seviyesinden itibaren kubbeye geçişlerde ise tuğla ve taş almaşık olarak kullanılmıştır. Kapı lentosu ve eşikler devşirme mermer malzemeden yapılmışken, pencere lentoları ve zemin döşemesinde ahşap malzeme kullanılmıştır.
Türbe içinde dikkati çeken bir diğer unsur da girişin solundaki cephede bulunan ağzı açık niştir. Bugün burası ziyaretlerde bazı adak eşyalarının konulduğu hücre olarak kullanılmaktadır. Ahşap kaplamalı zeminin çökmesi sonucu cenazelik katı ile sandukaların bulunduğu birinci kat birleştiğinden mezar mahzeninin ilk durumu kestirilememektedir.
Bu biçim ve yapım tekniği itibariyle muhtemelen XV. yüzyılda inşa edilen türbe 2007 yılında Vakıflar tarafından restore edilerek dış duvarlarındaki sıva kazınarak derz yapılmış, kubbesi de kurşunla kaplanmıştır.
Ak Tekke
Restorasyon öncesi Ak Türbe
