GÜREL, KÂZIM

Nevşehir’de doğdu. Mustafa Bey ile Fatma Hanım’ın oğludur. Küçük Kâzım lakabı ile tanındı. İlk ve ortaöğretimini Nevşehir’de yaptıktan sonra Konya Hukuk Mektebinden mezun oldu. 1908 yılında Nazmiye Hanım’la evlendi. Bu evliliğinden Selçuk, Ertuğrul, Kaya Alp adında üç oğlu oldu. Çocuklarından Selçuk (Es)* Konya’nın tanınmış araştırmacı-yazarlarındandır.

Kâzım Gürel memuriyet hayatına Konya İli İskân ve Muhacirler Komisyonu ikinci kâtipliği ile başladıktan sonra İl İdare Meclisi başkâtip yardımcılığı, İl Müstantikliği ve Savcılığı ile Konya İli Mektupçuluğunda bulundu. Konya Müdafaa-yı Hukuk Cemiyeti’nde* merkez üyeliği yaptı. Konya’da çıkan Delibaş İsyanı’nda isyancılarla mücadele sırasında esir düştü. Türk Ocağı Başkanlığı, İl Genel Meclisi üyeliği, Konya Elektrik Türk Anonim Şirketi İdare Meclisi Başkanlığı ve Millî İktisat Bankası İdare Meclisi üyeliği gibi görevlerde bulunduktan sonra 1923 yılı Martında reis seçiminin yenilenmesi sonucunda Konya belediye başkanlığına seçildi.

Kâzım Gürel başkanlığındaki Konya Belediyesi gerek imar faaliyetleri, gerekse sosyal hayatın yeniden düzenlenmesi açısından Konya’nın modernleşmesinde lokomotif görevi görerek bugünün Konya’sının oluşmasında önemli bir rol oynadı. Gürel’in gerçekleştirdiği belediye faaliyetlerinden bazıları şöyledir: Şehrin toz derdinden kurtulması için Sille’den Alavardı yöresine yapılan dekovil hattı ile imar işlerinde kullanmak üzere ucuz taş temin edilmesi sağlandı; ara sokaklara Arnavut kaldırımı döşettirildi; Zafer Çeşmesi*, Atatürk Anıtı*, Şehitlik, Şerafeddin Camii’nin* güneybatısındaki park yeri ile yeraltı tuvaleti ve Fenni Fırın’ın* inşası gerçekleştirildi; Meram ve Alâeddin Tepesi* ağaçlandırıldı, Dede Bahçesi* ile Baltaoğlu bahçeleri satın alınarak fidanlık ve mesirelik hâline getirildi; elektrik tesisi geliştirilerek şehir 220 voltluk elektriğe kavuşturuldu; Mukbil Pınarı* suyolları ıslah edilerek suyu şehre getirildi; Alâeddin Tepesi’ndeki metruk tiyatro binası satın alınarak Belediye Sineması* tesis edildi; şu anda Atatürk Müzesi* olan Zafer Meydanı’ndaki ev Atatürk Evi olarak düzenlendi; 1923-1927 yılları arasında belediye tarafından yapılan faaliyetler filme alınarak İstanbul ve Konya’da halka sunuldu; itfaiye ve temizlik işleri motorize edildi; atlı tramvay seferden kaldırılarak yerine o sıralarda yeni kurulan Konya Otomobilciler Şirketi’nin ufak iki otobüsle İstasyon-Hükümet arasında yolcu taşımacılığı yapmasına önayak olundu.

Belediye başkanlığı sırasında TBMM’ye Üçüncü Dönem Aksaray milletvekili olarak katıldı. 1931 yılında ise Konya milletvekili oldu. 1943 yılında da siyaseti bıraktı. Milletvekili iken Divan-ı Muhasebat Komisyonu’nda çalışarak avarız vakıflarının* belediyelere devri hakkında bir kanun teklifi verdi. Milletvekilliği sona erdikten sonra Konya’da avukatlık ve maden işletmeciliği yapan Gürel, 19 Ekim 1973 yılında İstanbul’da vefat etti.