ÖZTUNA, TAHSİN YILMAZ

Konya milletvekili, tarihçi, yazar. (1930-2012)

İstanbul’da doğdu. Babası Mehmet Muhittin Bey, annesi Emine Süreyya Hanımdır. Lise tahsili sırasında bir yandan da İstanbul Konservatuarına devam etti. Çoğundan hususi dersler aldığı hocaları arasında Sadeddin Arel ve Dr. Suphi Ezgi (Türk musikisi), Sadeddin Nüzhet Ergun (aruz ve klasik Türk şiiri), Ziya Sükûn ve Ömer Ferit Kam (Farsça), Nurullah Tilgen (Almanca), Neriman İlci (İngilizce), Fethi İsfendiyaroğlu, Cevdet Perin, Madam Sarafyan, Edib Ayel (hepsi Fransız dili ve edebiyatı) sayılabilir. 1950-1957 yılları arası Paris’te kaldı. Paris Üniversitesi Siyasi İlimler Enstitüsü’nde Sorbonne’da Fransız Medeniyeti kısmı, Alliance Française’nin yüksek kısmında okudu. Paris Konservatuarına devam etti.

İlk makalesi on üç yaşında, ilk kitabı da on beş yaşında yayımlandı. Aralık 1960’da profesyonel gazeteciliğe başladı. Yapı ve Kredi Bankasının kuruluşlarından olan Hayat müessesesinde ilmî redaktör (1961-62), yazı işleri müdürü (1962-65), genel yayın müdürü (1965-74) oldu. Hayat Tarih mecmuasını on yıl müddetle yönetti. Bu arada birçok kitap ve ansiklopedi yayımladı.

1969’da Adalet Partisinden Konya milletvekili seçilerek Ankara’ya yerleşti. Türkiye Radyo Televizyon Kurumunda denetleme, repertuvar ve eğitim kurulları üyesi (Ocak 1966-Kasım 1981), Kültür Bakanlığında bakan başmüşaviri (1974-77), İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musikisi Devlet Konservatuarında kurucu yönetim kurulu üyesi ve Türk Musikisi Korosu’nda kurucu yönetim kurulu üyesi (1975’den beri), YAYKUR (Yaygın Yüksek Öğretim) Üniversitesinde Osmanlı siyasi ve medeniyet tarihi öğretim üyesi (1975-78), Millî Eğitim ve Kültür bakanlıklarında pek çok ihtisas kurulunda üye ve başkan oldu. 1974-1980 arasında Millî Eğitim Bakanlığınca yayımlanan Türk Ansiklopedisi’nin genel yayın müdürü olarak K harfinden T harfine kadar olan ciltleri yayımladı. 1985’te Faysal Finans Kurumu müşaviri oldu. Bazı kitap ve yazıları çeşitli dillere tercüme edildi. Dünyada ilk defa olarak Türk Musikisi Tarihi Kürsüsü’nü kurdu. “Büyük Türkiye”, “Osmanlı Cihan Devleti”, “Büyük Türk Hakanlığı” gibi son yıllarda çok kullanılan tarihî ve siyasi tabirler, Yılmaz Öztuna tarafından dile getirildi. Ayasofya Hünkâr Mahfili’nin ibadete açılması ve Topkapı Sarayı’nda Hırka-i Saadet Dairesi’nde Kur’an okunması, 1000 Temel Eser, Ankara Devlet Konser Salonu ve İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nin Türk musikisine açılması gibi fikir ve gerçekleştirmeler ona aittir. Birçok ülkede konferans verip, milletlerarası birçok kuruluşa üye seçildi. 1 Eylül 1998 tarihinden vefatına kadar da Türkiye gazetesinin başyazarlığını yaptı.

Türk Parlamenterler Birliği, İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, Ankara Aydınlar Ocağı, Anadolu Kulübü, Yahya Kemal’i Sevenler Cemiyeti, İstanbul Şehrini Güzelleştirme Derneği, Müsteşrikler Cemiyeti, WACL, APACL, NATO Parlamenterler Birliği, Parlamentolararası Türk-Japon ve Türk-Kore, Türk-Suudi Dostluk, Avrupa Konseyi cemiyetleri, Yılmaz Öztuna’nın kurucu veya üye olduğu millî ve milletlerarası kuruluşlar arasındadır.

Bir Darbenin Anatomisi, Türk Tarihinden Yapraklar, Osmanlı Padişahlarının Hayat Hikayeleri, Türk Tarihinden Portreler, Tarih Sohbetleri I-III, Türk Besteciler Ansiklopedisi, Türk Musikisi Ansiklopedisi, Osmanlı Devleti Tarihi, Büyük Osmanlı Tarihi I-X Yılmaz Öztuna’nın eserlerinden bazılarıdır.

Evli, iki çocuk babası olan Öztuna, 9 Şubat 2012 tarihinde Ankara’da vefat etti. İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda metfundur.

Tahsin Yılmaz Öztuna

HASAN YAŞAR

BİBLİYOGRAFYA

  • Öztuna, 1986, II/440-445; TBMM Albümü, II/918; Milletvekilleri CD Arşivi.