ÖZYÖRÜK, HALİL

Bakan, Konya milletvekili. (1884-1960)

İzmir’in Konak ilçesinin Yıldız Mahallesi’nde doğdu. Babası Mehmet Bey, annesi Zehra Hanım’dır. İptidai, rüştiye ve idadi öğrenimini İzmir’de yaptıktan sonra 1902’de Tıbbiyeye girdiyse de yarıda bırakarak 1903’te imtihanla İstanbul Hukuk Mektebine geçti. 1908’de pekiyi derece ile buradan mezun oldu.

6 Şubat 1906’da memuriyete Maliye Bakanlığı Kupon İdaresi Kayıtlar Kaleminde kâtiplik ile başladı. 6 Eylül 1909’da Kesendire İlçesi Bidayet Mahkemesi Savcı Yardımcılığına atandı. 24 Temmuz 1910’da Adana İli İstinaf Savcı Yardımcılığına, 7 Kasım 1913’te Bitlis İli Adliye Müfettişliğine atandı. 2 Ekim 1914’te Van İli Merkez Bidayet Mahkemesi Ceza Başkanlığına terfi ettirildi. 1 Ekim 1915’te Canik, 13 Haziran 1917’de de Trabzon İstinaf Mahkemesi Savcılığına nakledildi. 18 Eylül 1920’de Trabzon İstinaf Mahkemesi Başkanlığına, 28 Aralık 1920’de Bitlis İstinaf Mahkemesi Başkanlığına, 8 Haziran 1921’de Mamuretülaziz (Elâzığ) Adliye Müfettişliğine, 7 Eylül 1921’de Kars İstinaf Mahkemesi Başkanlığına, 19 Eylül 1923’te Adliye Bakanlığı Umur-ı Zatiye (Özlük İşleri) Genel Müdürlüğüne, 17 Kasım 1923’te Birinci Sınıf Adliye Müfettişliğine, 5 Nisan 1925’te Adliye Başmüfettişliğine atandı. 15 Kasım 1926’da Temyiz Mahkemesi Üyeliğine yükseldi. 6 Haziran 1928’de Temyiz Mahkemesi Ticaret Dairesi Başkanlığına, 6 Eylül 1932’de Temyiz Mahkemesi İkinci Hukuk Dairesi Başkanlığına, 12 Nisan 1933’te Temyiz Mahkemesi Birinci Ceza Dairesi Başkanlığına terfi etti. 14 Temmuz 1943’te Temyiz Mahkemesi Birinci Başkanlığına seçildi. Görevinden 1 Ocak 1950’de ayrılıp, 18 Mayıs 1950’de isteği ile emekliye ayrıldı.

Meslek hayatında önemli görevler aldı. Trabzon’da Cumhuriyet Savcısı olduğu sırada 12 Haziran 1917’de Muvakkat Canik Divan-ı Harb-i Örfî Savcılığı yaptı. Adalet Bakanlığı Özlük İşleri Genel Müdürü bulunduğu sırada Adli Tıp müesseselerinin ıslahı için 13 Kasım 1923’te kurulan komisyonda çalıştı. Temyiz Mahkemesi üyesi bulunduğu sırada Yavuz-Havuz Yolsuzluk Davası’nda Divan-ı Âli (Yüce Divan) Üyeliğine seçildi. Adli teşkilat hakkında hazırlanacak layiha için Eskişehir’de kurulan komisyonun üyeliğini yaptı. 19 Mayıs 1955’te Avukatlık Haysiyet Divanı Asli Üyeliğine seçildi. Genel mahkemelerin kuruluşu hakkındaki kanun tasarısını hazırlayan komisyonun başkanlığını yaptı. Milletvekilleri Seçimi Kanunu Tasarısı’nı hazırlamak üzere kurulan ilmî heyetin başkanlığını yaptı. Adliye Vekilliği yaptığı sırada Sait Nursi’nin berat etmesini sağladı.

Adalet Partisinden IX. Dönem seçimlerinde İstanbul ve İzmir’den milletvekili seçildiyse de İzmir milletvekilliğini tercih etti (24 Mayıs 1950).

22 Mayıs 1950’de kurulan Birinci Menderes Hükümetinde Adalet Bakanlığına, 9 Mart 1951’de kurulan İkinci Menderes Kabinesinde İçişleri Bakanlığına getirildi. İçişleri Bakanlığı 2 Aralık 1951’de sona erdikten sonra Adalet Komisyonunda çalıştı.

X. ve XI. dönemlerde de Konya’dan milletvekili seçilen Halil Özyörük, evli ve Mehmet Sedat, Leman, Mustafa Mukbil (hukukçu-yazar) adlarında üç çocuk babası idi. 28.02.1960 tarihinde vefat etti ve Edirnekapı Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Halil Özyörük

HASAN YAŞAR

BİBLİYOGRAFYA

  • TBBM Albümü, IV/736; Milletvekilleri CD Arşivi; Türk Parlamento Tarihi (Öztürk), VII/584-586.