Karatay ilçesi sınırları içerisindeki mahalle; doğusunda Topraklık (Kerimdede Çeşme) Mahallesi, güneyinde Mengüç, kuzeyinde Selimiye, batısında Karaman caddeleri ile çevrilidir. Bazı kaynaklarda mahalle, Zaviye-i Piri Paşa, halk arasında da daha çok Tekke Mahallesi olarak anılmıştır. Konya şeriye sicillerinde de Piri Mehmet Paşa adı yanında Tekye (Tekke) Mahallesi olarak da kaydedilmiştir.
Mahallenin adı muhtemelen, 992/1584 yılından, III. Murat döneminden, itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Ondan önce mahallenin başka bir isimle anıldığı tahmin edilmektedir. III. Murat döneminde mahallenin mükellef sayısı 56’dır. Bu 1584 yılı kayıtlarında Zaviye-i Pir Mehmet Paşa ile Alaca Mescit mahalleleri birlikte zikredilmektedir. Bu kayıtlar, Piri Paşa Mahallesi’nin bir bölümünün Alaca Mescit adıyla anıldığını düşündürmektedir.
Camii, karşısındaki zaviyesi, cami ve zaviyenin kuzeybatısındaki hamamdan oluşan Piri Paşa Manzumesi, Konya’nın en önemli külliyelerinden birisidir. Piri Paşa Hamamı, Ahmet Efendi Hamamı’nın doğu tarafında idi. Yıkıldıktan sonra, yerine Ahmet Efendi Hamamı’nın kadınlar bölümü yapılmıştır. Bir zamanlar Selimiye Fırını diye bilinen fırın da Piri Paşa Külliyesi’ne dâhil bir mağaza idi. Siyavuş Türbesi ile, bir zamanlar Hacı Veyiszade İbrahim Efendi’nin imamlık yaptığı mescit de mahalle sınırları içerisindedir.
1847-48 yıllarına ait 148 numaralı Temettüat Defteri’nde mahallede “Mahalle-i Piri Paşa” adıyla dört grupta dokuz mükellef vergilendirilmiştir.
Piri Paşa/Tekke Mahallesi Konya’nın meşhur aileleriyle tanınmış şahsiyetlerinin oturduğu bir mahalledir. Bunlardan birisi Avukat Tevfik Efendi’dir. Tevfik Efendi, tahsilini Hukuk Mektebinde tamamlamış, Belediyede Su Komisyonu Reisliği yapmıştır.
Bu mahallede yaşayan önemli şahsiyetlerden biri de Hacı Şerif Efendi’dir. Seydişehir’de doğan Hacı Şerif Efendi, tahsil için Konya’ya gelmiş; tahsilini tamamladıktan sonra da Konya’ya yerleşmiştir. 1871 yılında Konya Belediye Başkanlığına getirilen Şerif Efendi, dönemin Valisi Ziya Paşa ile birlikte hizmette bulunmuştur.
Eczacı Hüsamettin Bey, Hacı Şerif Efendi’nin torunudur. Hüsamettin Bey’in evi mahalledeki ihtişamlı evlerdendir. Yedi odalı, iki sofalı, haremli ve selamlıklı olan ev, dönemin meşhurlarının misafir edildiği evlerdendir. Hüsamettin Bey, Mal Müdürü Ahmet Efendi ile Münire Hanım’ın kızları Münibe ile evlenmiştir. Münibe Hanım’ın annesi Münire Hanım, Hadımlılar ve Tarikatçılarla akrabadır. Hüsamettin Bey, Konya’nın ilk Türk eczacılarındadır. Adı Hadika-yı Sıhhat olan eczanesi bir tür hastane kliniği gibidir.
Hacı Seyitzadenin kızları Kadriye Hanım’la evli olan Tarikatçıların Fahrettin Bey ve Edip Raşit Usman mahallenin diğer önemli kişilerindendir.
Konya’nın köklü ailelerinden Dedezadeler, Altıoklar, Hâkimiyeti Milliye İlkokulu öğretmeni Übeyde (Ünal) Hoca Hanım, öğretmen Sıraç Aydın Taşbaş, İskenderlerin Mehmet ve Ahmet İskender beyler, Akkonaklar, Samatlar, Şakiroğulları İskenderlerin temel dibi komşusu Şekerin Naciye Hanım, Diş Doktoru Ali Tiryaki, meşhur kuş yetiştiricisi Kuşçu Hüseyin, Çorapçılar, Terzi Ropcunun Mehmet, Kaşıkçı Nakiye Hanım, Şamlının Naciye Hanım, Vilayet Başkâtibi Hüsnü Efendi, Pepe’nin Sare Hanım mahallenin diğer sakinleridir.
Tekke Mahallesi’nde genç kızlarla hanımlar arasında ut, keman, kanun çalmak yaygındır. İçlerinde Edip Raşit Bey’in eşi Mutahhare Hanım’ın da bulunduğu udi hanımların en meşhuru, Samatların Şükriye Hanım’dır. Ayrıca Hacı Seyitzade’nin oğlu Ahmet Hulusi Bey’in eşi, İplikçinin Havva Hanım’ın gelini Rahime Hanım ve Eczacı Hüsamettin Bey’in kızı Münire piyano çalarlardı. Bu hanımlar zaman zaman bir araya gelip, çalıp söyleyerek eğlenirlerdi.
Günümüze kadar gelen Piri Mehmet Paşa Mahallesi’nin 2007 yılında nüfusu 595’tir. Mahalle, 2009 yılında yapılan mahalle düzenlemeleri çerçevesinde Aziziye Mahallesi’ne dâhil edilmiştir.
Çevresi tamamen çarşı içerisinde kalan mahallenin tarihî dokusu korunamamış; yanı sıra mahallede, eski sakinlerinden kimse kalmamıştır.
Piri Mehmet Paşa / Tekke Mahallesi Haritası
