HACI VEYİSZADE CAMİİ

Cumhuriyet Dönemi eseri.

Selçuklu ilçesine bağlı Ferhuniye Mahallesi’nde*, Sultanşah Caddesi üzerinde yer almaktadır. Projesi Türkiye Diyanet Vakfı Genel Müdürlüğü tarafından yaptırılan Hacıveyiszade Külliyesi’nin inşaatına 1986 yılında başlanmış ve cami 09 Ekim 1995 tarihinde hizmete açılmıştır. Cami, müftülük birimleri, görevlilere ait bir bölüm ve şadırvandan oluşan külliyenin, mimari projesi Mustafa Özkarakaya tarafından hazırlanmıştır. Bir zemin kat üzerinde yükselen cami, bir ana kubbe çevresinde gelişen dört yarım kubbe ve daha küçük boyutlu kubbeler ile örtülü harim, kuzeyde dokuz bölümlü son cemaat yeri ve üçer şerefeli iki minareden oluşmaktadır.

Caminin doğusunda Konya İl Müftülüğü binası, batısında cami görevlilerine ait oda ve şadırvan yer almaktadır. Zemin katta ise abdest muslukları, Diyanet Vakfı, Diyanet İşleri Kitap Satış Bürosu gibi çeşitli birimler bulunmaktadır.

İki kanatlı geniş bir merdivenle ulaşılan son cemaat yeri, birbirlerine yarım daire kemerlerle bağlanan sütunların üzerinde dokuz kubbe ile örtülüdür. Mihrabiyeler ile donatılan son cemaat yerinden üç açıklıkla harime geçiş imkânı sağlayan ara mekâna girilmektedir. Ana girişin sağında Arap harfli, solunda ise Latin harfli kitabeler yer almaktadır.

Harime biri kuzey cephedeki ana giriş olmak üzere, doğu ve batı cephelerdeki üç girişle ulaşılmaktadır. 30,00x38,00 m ölçülerindeki harim, sekizgen kesitli dört büyük ayakla taşınan 12,00 m çapındaki merkezi bir kubbe, bu kubbeyi dört yönde kuşatan yarım kubbeler ve farklı çaplarda daha küçük boyutlu kubbelerle örtülüdür. Yarım kubbelerin yanında yer alan ve prizmatik üçgenlerle geçilen kubbeler haricinde bütün kubbelere geçişte pandantifler kullanılmıştır.

Altı küçük kubbe ile örtülü ve yapıdan hafifçe öne taşan mihrap sofasında bütünüyle mermer malzemeden yapılmış mihrap ve minber, mihrabın iki yanında büyük boyutlu çini panolar yer almaktadır. Ana kubbeyi taşıyan sağ arka ayağın önündeki müezzin mahfili, on adet mermer sütun üzerinde yükselmektedir. Caminin üzerinde doğu, batı ve kuzey cephelere bitişik olarak düzenlenmiş “U” planlı ikinci kat mahfili bulunmaktadır.

Camide ana kubbe ve yarım kubbelerin göbekleri ile pandantiflerdeki sıva üzerine kalem işi olarak yazılan celi sülüs yazılar Hüseyin Öksüz (Konevî)’e* aittir. Mahfil katının üzerinde bütün harimi dolaşan mermer üzerine hakkedilmiş ve altın varakla kaplanmış yazı kuşağı ile mermer üzerine hakkedilen diğer bütün yazılar ise Hüseyin Kutlu’ya* aittir. Kubbeye geçiş elemanlarında ve mahfilin alt tavanında ise sıva üzerine yapılmış birbirinin tekrarı niteliğinde boyalı süslemeler görülmektedir.

Caminin kündekâri tekniğinde yapılmış çok kollu yıldız ve geçmelerden oluşan kapı kanatları ile diğer ahşap işleri kündekâri ustası Ahmet Yılçay tarafından hazırlanmıştır.

Kaideleri yapıdan dışarı taşırılmadan harimin kuzeydoğu ve kuzeybatı uçlarına yerleştirilmiş olan iki minare, üçer şerefeli olarak yapılmışlardır.

XVI. yüzyıldan itibaren İstanbul Şehzade, Sultan Ahmet ve Eminönü Yeni camileri gibi pek çok yapıda uygulanan merkezi kubbenin dört yönde yarım kubbe ile genişletildiği şemanın bir çeşitlemesinin uygulandığı Hacıveyiszade Camii, modern malzeme ve tasarım anlayışı ile inşa edilmiş; kısa sürede kent belleğinde yer etmiş ve Konya siluetinin önemli bir unsuru olmuştur.

Hacı Veyiszade Camii

MUSTAFA ÇETİNASLAN

BİBLİYOGRAFYA

  • Oral, 1993, 158-173.
  • Oral, 1993, 158-173.