HADİM

Dedemli kasabası merkezinde yer alan cami, hafif eğimli bir arsa üzerinde, doğu-batı doğrultusunda kâgir olarak inşa edilmiştir. Yapı, harim, kuzey cephedeki son cemaat yeri, güneybatıdan ve kuzeydoğudan yapıya bitişik iki minareden müteşekkildir. Üzeri oluklu sac levhalarla kaplı kırma çatı ile örtülüdür.

Cami dıştan 17,00x16,80 m ölçülerindedir. Doğu cephede, dikdörtgen biçimli üç alt, iki tepe penceresi yer almaktadır. Bu cephenin kuzey köşesinde, yapının son cemaat yerine bitişik olarak sonradan bir minare inşa edilmiştir. Güney cephede, mihrabın iki yanına gelecek şekilde iki dikdörtgen, bir de mihrabın tam üstüne yarım daire kemerli olmak üzere üç pencere yapılmıştır. Batı cephenin güney ucunda minare yer almaktadır. Bu cephede, dikdörtgen biçimli iki alt, iki üst pencere ile harime giriş kapısı vardır. Bu kapının önüne sonradan camekânlı bir ayakkabılık yapılmış, üzeri çinko levhalarla örtülmüştür. Ayakkabılığın kuzeyde ve güneyde iki kapısı bulunmaktadır. Yine bu cephede kuzey köşeye yakın bir mesafede son cemaat yerine girişi sağlayan tek kanatlı ahşap bir kapı mevcuttur. Bu cephedeki giriş kapılarına, arsanın eğiminden dolayı merdivenlerle ulaşılmaktadır.

Kuzey cephede, cepheyi tamamen kaplayan betonarmeden yapılmış iki katlı son cemaat yeri sonradan eklenmiştir. Cephenin tam ortasında çift kanatlı ahşap kapı, iki yanında ise ikişerden dört adet dikdörtgen formlu, basık kemerli pencere yer almaktadır. Bu cephenin üst kısmında ise etrafı ahşap malzemeyle dilimli kemerli olarak kapatılmış üçgen pencereler görülmektedir. Pencerelerin köşelerinde köşebentler yer almaktadır.

Güneybatı cephede yer alan tuğla minare kare kaideli, silindirik gövdeli, tek şerefeli olup, petek kısmı konik külahla örtülmüştür. Şerefe altı kademeli olarak üç sıra testere dişi silme ile süslenmiştir. Kuzeydoğudaki minare ise üzerindeki kitabeden anlaşıldığına göre, 1976 yılında yapıya eklenmiştir. Kare kaideli, silindirik gövdeli, iki şerefeli olan minare, taştan inşa edilmiştir. Petek kısmının üzerinde konik külah bulunmaktadır.

Caminin harimine kuzey cephenin ortasında ve batı cephenin kuzey köşesine yakın olarak yapılan, çift kanatlı iki ahşap kapıyla girilmektedir. Harimin üzeri beden duvarlarına oturan düz ahşap tavanla örtülüdür. Tavan alttan ahşap kaplamalıdır. Mahfil, harimin kuzey beden duvarına dayalı olarak düzenlenmiştir. Kuzey, doğu ve batı yönlerde duvarlara oturan mahfil, kıble istikametinde, kare kesitli dört ahşap direkle desteklenmektedir. Mahfile hem alt kattan döner merdivenlerle hem de son cemaat yerindeki merdivenlerle çıkılmaktadır. Mahfilin korkulukları süslemesiz düz ahşap direklerden yapılmıştır. Direklerin taşıyıcı kısmı elibelindelerle desteklenmiştir. Mahfilin tam ortasında yarım daire biçimli bir çıkma yer almaktadır. Çıkmanın altında yarım şemse motifi yer almaktadır.

Mihrap güney cephenin tam ortasında, yarım daire formunda biraz öne doğru taşkın olarak yapılmıştır. Mihrap nişinin üzeri basık kemerlidir. Mihrabın iki yanında yivli gövdeleriyle birer sütunce yer alır. Mihrabın üzerinde alt alta iki yazı panosu bulunmaktadır. Mihrapta süsleme ögesi olarak, köşelerdeki stilize minareler, minarelerin arasındaki palmetler ve mahfil çıkmasının altındakinin tekrarı olan yarım şemse motifi görülmektedir.

Minber, güneybatı köşede yer almaktadır. Ahşaptan yapılan minber dokuz basamaklıdır. Köşk kısmı sivri bir külahla örtülmüştür. Minberin korkulukları “S” kıvrımları oluşturacak ahşap parçaların yan yana çakılmasıyla meydana gelmiştir. Süpürgelik kısmında ise dilimli kemerli beş küçük niş açılmıştır.

Vaaz kürsüsü mihrabın hemen solunda yer almaktadır. Ahşaptan yapılan kürsü oldukça sadedir.

Ahşap tavanın tam ortasında iç içe iki kareden oluşan bir tavan göbeği yer almaktadır. Dıştaki karenin köşelerine ve kenarlarının tam ortasına gelecek şekilde ortası palmetli bitkisel bir motif, ikinci karenin hem dışında hem içinde köşelerine çeşitli motifler ve bu karenin tam ortasına altı kollu bir yıldız yerleştirilmiştir.

Harimdeki mahfil, mihrap, minber, vaaz kürsüsü ve tavan gibi tüm ahşap öğeler yeşil ve kahverengi yağlıboyayla boyanmıştır. Bu ahşap süslemeler Hacı Mehmet Usta tarafından yapılmıştır. 1976’da onarım geçiren yapıya kuzeydoğudaki minare eklenmiştir. Düz toprak damlı yapının üzeri sonradan oluklu sac levhalarla kaplı ahşap kırma çatıyla kapatılmıştır. Son cemaat yeri de 1990’lı yıllarda Hacı Emin Usta tarafından eklenmiştir.

Yapının güneybatı cephesindeki üç satırlık kitabeden 1951 yılında inşa edildiği anlaşılmaktadır. Ancak daha önce burada ahşap direkli, ahşap tavanlı başka bir caminin yer aldığı, o yapı yıkılınca yerine bugünkü yapının inşa edildiği belirtilmektedir. Dedemli Kasabası Camii, oldukça bakımlı olup, günümüzde ibadete açıktır.