HALKAPINAR

Halkapınar, Orta Anadolu Bölgesi’nin Konya Bölümü’nde, Konya ilinin doğusunda ve il merkezine en uzak (173 km) ilçelerden biri konumundadır. Orta Torosların kuzey eteklerinde kurulan ilçenin yüzölçümü 362 km² ve rakımı 1.100 m civarındadır. İlçe Toroslar dağ silsilesinin içerisine doğru sokulmuş vaziyettedir. Konya ili genelde düz bir topografyaya sahipken, Halkapınar, yer şekillerinin engebeli olduğu dağlık bir ilçedir.

İlçe, Orta Toroslar diye anılan Bolkar Dağları ile onun hemen kuzeyinde yer alan Güney Dağları tarafından çevrelenmiştir. İvriz Çayı ve Delimahmutlu Deresi bu dağların arasında akar.

Konya ilçelerinden sadece Ereğli ile komşu olan Halkapınar, üç farklı il ile sınır oluşturur. Kuzeyinde ve batısında Ereğli, doğusunda Niğde’nin Ulukışla ilçesi, güneyinde İçel ili ve Çamlıyayla ilçesi, batısında ise Karaman’ın Ayrancı ilçesi ile komşudur. Ayrıca Konya ilinin en doğu ucunu Halkapınar’ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır.

I. COĞRAFYASI

A. Fiziki Coğrafya

Yer Şekilleri

İlçenin kuzeyinde yer alan Güney Dağı ile güneyde çok geniş bir alanı kaplayan Bolkar Dağları ilçenin doğusunda birleşerek Orta Torosların bir kısmını teşkil eder. İki dağ sırası Aydos sırtında bulunan Saybaşı Tepesi’nde birleşir. Toros Dağlarının zirvelerinden geçirilen ilçenin sınırları, doğuda Ziyaret Tepe’den batıya doğru Güvercinkaya Tepesi (3262 m), Aydos Dağı (3430 m), Karayelek Dağı, Çakırcan Dağı (2968m), Meydan Dağı (3132 m) üzerinden geçer. İlçenin kuzey kesimlerinde ise Bolkar Dağlarının uzantısı durumunda olan ve doğu-batı istikametinde uzanan Güney Dağı bulunur. Güney Dağı bünyesinde ise Türbe Tepe (1865 m) ve Biter Dağı ismiyle anılan yüksek tepeliklere rastlanır. İki dağlık bölge arasına yerleşmiş Delimahmutlu Deresi’nin oluşturduğu vadi diğer önemli bir yer şeklidir. Kaynağını aldığı Bolkar Dağlarının kuzey yamaçlarında çentik vadiler oluşturan dere, batıya doğru daha geniş bir vadide akar. Bu vadi içerisinde ilçe merkezi ve köyler bulunmaktadır. Bu vadi haricinde yerleşim merkezi yoktur.

İlçe jeolojik olarak Toros Dağlarının tektono-stratigrafik birliklerinden Bolkar Dağı Birliği içinde bulunmaktadır. İlçede pek çok formasyon görülmekle birlikte en önemli formasyon ilçenin adıyla anılan Halkapınar formasyonudur. Yörede farklı jeolojik dönemlerle yaşlandırılmış kireçtaşı, mermer, konglomera ve alüvyon ve yamaç molozları tespit edilmiştir.

İklim

Halkapınar Meteoroloji İstasyonunun yirmi yedi yıllık verilerine göre ilçenin yıllık sıcaklık ortalaması 10,7°C, yıllık yağış miktarı 370,8 mm’dir. Meteorolojiden temin edilen değerlere göre ilçede karasal iklim özellikleri görülmekle birlikte, detaylı incelendiğinde karasal iklimden Akdeniz iklimine bir geçiş özelliğinden de söz edilebilir. İklim yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Kasım, aralık aylarında kar yağışıyla başlayan yağışlı dönem, mart-nisan aylarında yağmur olarak en yüksek düzeye ulaşır. Etrafını çevreleyen Toros Dağları zirvelerinde yılın uzun bir döneminde karlar görülür. Topografya şartları sebebiyle bahar ve yaz aylarında kar erimeleri ve ani yağışlardan dolayı ilçede sel felaketleri görülebilmektedir. Ayrıca bahar aylarında görülen dolu yağışı ilçede önemli bir ekonomik faaliyet olan meyve ve sebze üreticiliğini olumsuz etkiler.

Hidrografya

İlçenin en önemli akarsuyu olan Delimahmutlu Deresi hem ilçe merkezinin hem de Yeşilyurt ve Seydifakılı hariç diğer bütün köylerin sulama ihtiyacını karşılaması bakımından önemlidir. Kar ve yağmur sularıyla beslenen derenin bahar ve yaz aylarında su seviyelerinde büyük artışlar yaşanır. İlçedeki diğer önemli akarsu ise kaynağını Aydınkent (İvriz) köyünün bulunduğu bölgeden alan İvriz Çayı’dır. Bu çaylar ilçe sınırları içerisinde bulunan İvriz Barajı’na dökülmektedir. 1985 yılında işletmeye açılan baraj gerek Halkapınar gerekse Ereğli topraklarını sulaması bakımından önemlidir.

Hidrografya ilçede yerleşmeleri etkileyen önemli bir faktör olup köyler Delimahmutlu Deresi vadisinde kurulmuştur. Ayrıca bu dere ilçe merkezinin ve on köyün tarımsal sulama ihtiyacını da karşılamaktadır.

Toprak

İlçede kahverengi topraklar, kireçsiz kahverengi ve kahverengi orman toprakları ile alüvyal ve kolüvyal topraklar görülmektedir. Bu topraklar daha çok kuru tarım alanı olarak kullanılmaktadır.

Bitki örtüsü

Bitki örtüsü; ilçenin %18’ini oluşturan dağlık bölgeler zengin orman örtüsüne sahiptir. Orman alanlarının toplam arazinin %24’lük bir kısmı kaplamaktadır. İlçede Akdeniz iklim bölgesinde yetişen kızılçam ve karaçam yüksek kesimlerde ise ardıç ve meşe gibi türler görülür.

B. Beşerî ve Ekonomik Coğrafya

Nüfus

Eski bir tarihî geçmişe sahip olan Halkapınar eski kayıtlarda Zamya karyesi, olarak geçmektedir. Mesela H 1288 (M 1871) yılı Konya Vilayet Salnamesi’ne göre, Halkapınar (Zamya), Konya vilayetinin Ereğli kasabasına bağlı bir köy olup 174 hane ve 469 nüfuslu bir yerleşmedir.

Belediye teşkilatı 1954 yılında kurulan Halkapınar, Ereğli ilçesine bağlı bir nahiye konumundadır. İlçenin Zamya olan adı zamanla Zanapa olmuş ve eski ismi 1962 yılında değiştirilerek bugünkü Halkapınar adını almıştır.

1965 yılı verilerine göre ise Ereğli ilçesine bağlı bir bucak merkezi durumunda olan Halkapınar’ın merkezinde 2.326 kişi (köylerde 7.536) olmak üzere toplam 9.862 kişinin yaşadığı bir yerleşim merkezidir. İlçe olduğu 1990 yılında ise merkezinde 1.847, belde ve köylerde 5.254 olmak üzere toplam 7.101 kişi yaşamaktadır. 2000 yılı nüfusu ise merkezde 2.021, belde ve köylerde 4.234 olmak üzere toplam 6.255 kişidir.

2010 yılında ise merkezde 1.549, belde ve köylerde 3.278, toplamda ise 4.827 kişinin yaşadığı bir yerleşim yeridir. Yukarıdaki verilerden anlaşıldığı üzere nüfus miktarı sürekli azalmaktadır. Yani ilçe genelinde yoğun bir göç olayı yaşanmaktadır. Bunda da ilçenin ekonomik olarak herhangi bir gelişme gösterememiş olması etkendir.

Nüfusun %32’si ilçe merkezinde %68’i ise köylerde yaşamaktadır. Toplam nüfusun %49,2’sini erkek nüfus (2.374 kişi) geriye kalan %50,8’ini ise kadın nüfus (2.453 kişi) oluşturmaktadır. İlçe merkezinde erkek nüfus daha az olup bunun sebebi erkeklerin iş bulmak amacıyla başka yerlere gitmiş olmasıdır. Konya ilçeleri içerisinde nüfus yoğunluğunun en az olduğu (km²ye on üç kişi) ilçelerden biridir.

2015 yılı TÜİK verilerine göre Halkapınar ilçesinin nüfusu 4.412’dir. Bu nüfusun 2.189’unu erkekler, 2.223’ünü de kadınlar oluşturmaktadır. İlçenin 2017 yılı nüfusu ise 4173’tür.