HALKAPINAR

Halkapınar ilçesinin 2015-2016 Öğretim Yılı’na ait eğitimle ilgili istatistiki bilgileri şöyledir:

Okul/Kurum: 10

Derslik: 56

Öğrenci: 712

Öğretmen: 84

Derslik Başına Düşen Öğrenci

İlkokul + Ortaokul: 14

Genel Ortaöğretim: 0

Mesleki ve Teknik: 13

Kültür Varlıkları

İvriz Ambar Deresi Manastırı

Ereğli ilçesinin 12 km kadar doğusundaki İvriz köyü sınırları içerisinde yer alan manastır, İvriz köy merkezinin 10 km kadar güneyindeki Ambar Deresi adı verilen bir dere yatağının her iki tarafına kurulmuştur.

Manastırın bulunduğu yerde Geç Hitit Dönemine tarihlenen, İvriz’deki tanrı kabartmasının bir benzeri bulunmaktadır. Manastır bu kabartmanın da etkisiyle XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren araştırmacılar tarafından ziyaret edilmiştir. 1875 yılında E. J. Davis ile başlayan inceleme ziyaretleri XX. yüzyılın başlarından itibaren A. Herzfeld, H. Rott, W. M. Ramsay, G. Bell, E. Dallegio, M. Restle ve H. Ö. Özcan ile devam etmiştir.

Doğudaki yamaçta yer alan kalıntıları bir koruma duvarı ile çevrili olan manastıra, koruma duvarının güneydoğusundaki bir kapıdan girilmektedir. Manastır, katholikon işlevindeki ana kiliseden, çeşitli yapı kalıntıları ile batı yamacında yer alan apsisli bir duvara sahip doğal bir mağaradan oluşmaktadır.

Manastırın kilisesi doğu yamaçtadır. Kiborion (kapalı Yunan haçı) planlı olan kilisenin apsis bölümü ana kayanın işlenmesi ve duvar örgüsü ile oluşturulmuştur. Beden duvarlarında kesme taşların kullanıldığı yapının bugün sadece kuzey ve güney duvarlarının bir bölümü görülebilmektedir. Zemindeki eğimden dolayı bir podyum üzerine inşa edilen kilisede alt katlarda kapılarla birbirlerine bağlanan dikdörtgen planlı ve beşik tonozlu mekânlar yer almaktadır.

Kilisenin naosuna kuzey ve güneydeki birer kapı ile girilmektedir. Kare planlı olan naos, kuzey ve güney cephelerdeki dar pencerelerle aydınlanmaktadır. Naos köşelere yerleştirilmiş dört duvar payandasının taşıdığı dört kemer ile pandantif geçişli bir kubbe ile örtülmüştür. Günümüzde kubbe ve kubbe geçişlerinin tamamı yıkılmış olmasına rağmen bazı kemer izleri seçilebilmektedir. Doğuda yer alan apsis yarım daire planlıdır. Ana kayanın oyulması ve duvar örgüsüyle oluşturulan apsiste farklı ölçülerde üç adet niş bulunur.

Sıva üzerine yapılmış duvar resimleri kilisenin başlıca süslemesidir. XX. yüzyılın başında net bir şekilde gözlemlenen ve kırmızı şeritler içine yerleştirilmiş sahnelerden meydana geldiği söylenen freskler, bugün neredeyse yok olmuştur. Naos duvarlarında çok az görülen izler, apsis bölümünde biraz daha iyi durumdadır. Mevcut kalıntılardan ne yazık ki bir sahne tanımlaması yapılamamaktadır. Bazı yayınlarda kilise naosunun dışında güney duvarının da benzer konulu resimlerle bezeli olduğu belirtilmesine rağmen bugün herhangi bir buluntuya rastlanılmamıştır.

Yapıda mimari plastik malzeme ve heykelin de bulunduğu söylenirse de kilise içinde herhangi bir buluntu tespit edilememiştir. Yalnız yaptığımız incelemelerde yağmur ve sel sularının kiliseden kopararak kuzeydeki dere yatağına taşıdığı yapı taşları arasında bir profilli parça bulunmuştur.

Kilisenin güneyinde, kuşatma duvarı ile kilise arasında kalan kısımda dikine düzenleme yapılmış bir mekân yer almaktadır. Buranın keşişlerin kullandığı mekânlar olabileceği bazı yayınlarda iddia edilmektedir. Kilisenin kuzeyindeki açıklıkta bugün toprak altında kalmış mekânların bulunabileceği arazideki izlerden dolayı akla gelmektedir. Ayrıca buradaki ana kayalıklar içinde bulunan bir tabii mağaranın da kullanılmış olabileceği düşünülmektedir.

Manastırın diğer bir bölümü ise batı yamacında daha üst kottaki büyük bir mağaradır. Halk arasında Kızlar Sarayı olarak da bilinen bu mağaranın içinde dikdörtgen planlı ve beşik tonoz örtülü bir bölüm ile önüne kesme taş malzemeden yapılmış bir duvar eklenmiştir. Duvarın güney bölümünde bir kapı ile merkezinde yarım daire planlı olan ve dışa taşan bir apsis bulunmaktadır. Bu apsis ile mağaranın en azından bir bölümünün dinî işlevli olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.

Ambar Deresi Manastırı Konya il sınırları içerisinde yer alan ve Kapadokya Bölgesi içinde değerlendirilen Bizans Dönemine ait en önemli kalıntıdır. Manastır aynı yerde bulunan Geç Hitit kabartması ile inançlar arasındaki etkileşimi gösteren önemli bir örnektir.