HARMANCIK MEZARLIĞI

Tarihî bir mezarlık.

Meram ilçesi, Harmancık Mahallesi, Hatip Caddesi’nde yer alan dikdörtgen planlı mezarlık, 9.000 m2lik bir alanı kaplar. Mezarlığın doğusunda bir, kuzeyinde bir, batısında Hatip Caddesi üzerinde iki adet olmak üzere toplam dört giriş kapısı bulunmaktadır. İhata duvarının büyük bir bölümü moloz taş örgülüdür. Hatip Caddesi üzerindeki bölüm ise kalıp betonla yenilenmiş, dış kısmı andezitle kaplanmış ve üzerine ferforje parmaklıklar yapılmıştır. Mezarlık içerisinde muhtelif yerlerde çeşmeler yer alır. Mezarlık düzenli yollarla adalara bölünmüş ve ağaçlandırılmıştır. Zemini yabani otlarla kaplıdır. Günümüzde defin işlemi devam eden mezarlıkta henüz kullanılmayan boş parseller bulunmaktadır.

Tarihî mezar taşları Sille ve Gödene taşındandır. Mezar taşlarının hemen hemen hepsi sivri kemerlidir. Az sayıda üçgen alınlıklı şahideler görülür. Şahideler herhangi bir kaideye yerleştirilmeksizin doğrudan toprağa yerleştirilmiştir. Mezarlıkta üzerinde hiçbir yazı ve süsleme bulunmayan, kabaca şekillendirilmiş çok sayıda mezar taşı bulunmaktadır. Mezar taşlarının bir kısmının yazılı bölümü toprağa gömülmüş, bir kısmının ise dış etkenler sebebiyle yüzeyi bozulmuştur. Bu sebeple çoğunun kitabeleri yeterince okunamamaktadır. Mezar taşı kitabeleri kabartma tekniğinde sülüs ve talik hatla yazılmıştır. Şahidelerin üzerinde süsleme görülmemektedir.

Cumhuriyet Dönemi mezar taşlarında ise mermer, Sille taşı ve beton malzeme kullanılmıştır. Bu dönem mezar taşları genellikle hem baş hem ayak taşından yapılmış ve doğrudan toprağa yerleştirilmiştir. Bunun yanı sıra çerçeveli mezar tipi de görülmektedir. Baş taşlarında daha çok güneş kursu biçimli tepelik, dilimli ve sivri kemer, ayak taşlarında ise üçgen alınlık görülmektedir. Bazı mezarların ayak taşları olmayıp buraya kuşların su içmeleri için suluk yapılmıştır. Bu dönemde yazılar Latin alfabesiyle kazıma tekniğindedir. Ancak istisnai durumlar görülebilmektedir. Mesela 1967 tarihli bir mezar taşı kabartma tekniğinde, talik hatla, Osmanlı Türkçesi ile yazılmıştır. Sille taşından yapılan mezar taşlarının bir kısmında kitabelik bölümü mermere yazılmış ve Sille taşının içine monte edilmiştir. Bazı bölümlerde aile mezarlıkları oluşturulmuştur. Mezar taşlarında süsleme çok az kullanılmakla birlikte baş taşlarında stilize hatayi, ayak taşlarında ise stilize servi motifleri yer alır.

Mevcut mezar taşlarından yola çıkarak mezarlığın XIX. yüzyıldan bu yana kullanıldığı söylenebilir.

Harmancık Mezarlığı.

HACER KARA

BİBLİYOGRAFYA

  • Konya Envanteri, 2010, 849.