Harran’da doğdu. Adının başındaki seyyit unvanından, onun peygamber soyundan geldiği tahmin edilmektedir. Mahmut Hayrani, Selçuklu devlet adamlarından Mesut Paşa’nın oğludur (Onun, Hazreti Mevlâna’nın amcazadesi olduğu yolundaki iddia tevsik edilememiştir). Aile Harran’dan göçerek Konya’ya gelip yerleşmiştir. Hayrani, bir süre Hazret-i Mevlâna’nın yanında kalmış, onun hizmetinde bulunmuş ve ondan feyiz almıştır. Seyyit Mahmut Hayrani, daha sonra, Akşehir'e giderek inzivaya çekilmek istemişse de kapıldığı ilâhi aşkın cezbesiyle kendini dağlara atmış, bir süre dolaştıktan sonra meczup bir hâlde Akşehir’e dönmüştür.
Seyyit Mahmut Hayrani’nin, Şems ve Hz. Mevlâna’dan başka Hacı Bektaş-ı Veli, Sadreddin Konevi, Sultan Veled ve Sarı Saltuk’un sohbetlerine de katıldığı rivayet edilir.
Seyyit Mahmut Hayrani’yi çok seven Hazreti Mevlâna, vefatına kadar onu hiç unutmamış, Akşehir’e gelip gidenlerden hep onu sormuştur. Eflaki, Şeyh Sinaneddin ile Hayrani arasında geçen olayları zikreder.
Pek çok kerametinden bahsedilen Hayrani, sandukasındaki kitabeye göre 667/1268-69 yılında vefat etmiş, Sultan Dağı’nın eteklerinde, adını taşıyan, Sultan Mahallesi’ndeki türbesine defnedilmiştir. Türbede kardeşi Necmeddin Ahmet ve torunu Seyyit Ali’nin kabirleri de bulunmaktadır. Türbe yanındaki zaviye günümüze gelememiştir.
Türbede mevcut, Türk ahşap işlemecilik ve oymacılık sanatının şaheseri olarak kabul edilen sandukalar, Konya’da oturan Alman konsolosunun teşviki ile bir Ermeni tarafından çalınmış, bunlar yurt dışına çıkarılırken, ikisi yakalanarak İstanbul’da Türk ve İslam Eserleri Müzesi’ne kaldırılmıştır. Tarihî eser hırsızlığında son derece mahir ve cüretkâr olan bu konsolos, Konya’dan da pek çok tarihî eserin yurt dışına kaçırılmasında önemli rol oynamıştır.
