HAVACIVA OTU (ALKANNA)

Köklerinden kırmızı boya elde edilen otsu bir bitki.

Hodangillerden, anavatanının Akdeniz Bölgesi olduğu sanılan ve köklerinden kırmızı boya elde edilen, çok yıllık otsu bir bitkidir. Havacıva otunun, Konya ili sınırları dâhilinde iki türü tespit edilmiştir. Bunlar:

Alkanna Dumanii (Duman Havacıva Otu)

Duman hava cıva otu, 15-30 cm boyunda, yükselici gövdeli grimsi örtü tüylü, salgılı veya salgısız tüyler içeren, çok yıllık bitkidir. Taban yaprakları şeritsi-mızraksı, gövde yaprakları şeritsi mızraksıdan yumurtamsı biçime kadar değişken ve kenarlarda dalgalıdır. Brakte şeritsi yumurtamsı, 1-2,5 x 0,5–1,2 cm’dir. Pedisel (çiçek sapı) çiçeklenme döneminde 1-2 mm’dir. Kaliks (çanak yaprak) çiçeklenme evresinde 5 mm, meyvede 6-7 mm; loblar mızraksıdır. Korolla (taç yaprak) dış kısımlarda yoğunca kısa tüylü, 10-13 mm, tüp sarı, dudaklar mavi renkli, 5-7 mm çapındadır. Nutlet (meyva) 2-5 mm çapında, ağsı-pürüzlüdür.

Bu tür nisan ayında çiçeklenmektedir. Mayıs ve haziran aylarında meyveye geçmektedir. Meşelik açıklıklarında 1200-1300 m’de yayılış gösterir.

Alkanna dumanii ilk kez Konya ili C4 karesinden ünlü Türk botanikçi Hayri Duman tarafından 1990 yılında toplanmış ve yine bir Türk Botanikçi Hüseyin Sümbül tarafından 1991 yılında toplayıcısı adına atfedilerek bilim dünyasına yeni bir havacıva otu olarak takdim edilmiştir.

Bitki E. Medit. Fitocoğrafik Bölgesi için endemiktir. IUCN ölçütlerine göre bu tür CR [kritik tehlikede] kategorisinde değerlendirilmiştir.

TUNA UYSAL

BİBLİYOGRAFYA

  • Ekim vd., 2000; Güner vd., 2000.