Petrol veya elektrikle çalışan su pompalarının bulunmadığı zamanlarda hayvan sürüleri ve meyve-sebze bahçelerini sulamak için kuyulardan kısa zamanda çok su çekebilmek amacıyla geliştirilmiş bir teknolojiydi. Bu tulumbalar; suya kadar uzanan bir boru, zincir üzerine dizilmiş su taşıyıcı lâstik tıpalar ve at tarafından döndürülen çarklı bir tulumbadan ibaretti.
Dizginleri çoğunlukla çocukların ellerine emanet edilen tulumba çevirmeye alıştırılmış gözleri bağlı atlar (bazen de eşekler), başlarında kimse olmadan da su çekme işini yapabilirlerdi.
Tulumbalar, yerden 1,5 metre yüksekliğinde, 40-50 metrekare genişliğinde, taştan yapılmış daire şeklindeki bir seki üzerinde olurdu. Bu at dönen tulumbaların önlerinde, büyük bir havuz, havuzun önünde de sürünün ihtiyacını karşılayabilecek uzunlukta ağaç veya taştan oyulmuş su olukları yer alırdı.
