Meram ilçesi, Abdülaziz Mahallesi, Kazım Karabekir Caddesi ile Hayat Sokağı’nın kesiştiği köşede yer alan ve hâlen ibadete açık olan mescit, Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’nun 13.11.1982 gün ve 3.861 numaralı kararıyla tescil edilmiştir.
Muhtemelen II. Kılıçarslan’ın veziri İhtiyareddin Hasan/Hoca Hasan tarafından yaptırılan mescit, tek kubbeli bir harim ve yapıldığında tonoz örtülü olduğu anlaşılan son cemaat mahallinden oluşmaktadır. Mescidin kuzeydoğu ucunda minaresi bulunur. Mescidin kübik harimi, üzeri zikzak şeklinde tuğlaların istif edildiği kubbe ile örtülmüştür. Minare kare kaide üzerine dilimli gövdeye sahip olup, tuğladan yapılmıştır. Minare zamanında çini ile bezeliyken günümüze az bir kısmı kalmıştır.
Yıkılan tonoz örtülü son cemaat mahalli, günümüzde ahşap sundurma ile kapatılmıştır. Yapıya ait herhangi bir kitabe bulunmamaktadır. Mescit minaresiyle birlikte XIII. yüzyıl başlarına tarihlendirilmektedir. Osmanlı Döneminde 1185/1771 yılında onarım gören mescit (Atçeken, 1998), 1991 yılında Konya Vakıflar Bölge Müdürlüğünce restore edilmiş; en son onarımı da 2007’de görmüştür.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1990 yılında mescitte yapılan restorasyonlar esnasında zeminde yapılan kazılarda alçı ve çini parçaları bulunmuştur. Buluntular, mescitteki orijinal mihrabın daha büyük olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca, alçı pencere kafesinin parçaları da ele geçmiştir. Söz konusu alçı buluntular Karatay Medresesi Çini Eserleri Müzesi’ne nakledilmiştir.
Hoca Hasan Mescidi
