Meram’a bağlı Hacı Fettah Mahallesi’nde, Baruthane Caddesi üzerinde yer alan cami, 1871 yılında mahalle halkı tarafından inşa ettirilmiştir. Batı cephesi hariç üç yönde alçak bir çevre duvarı ile yoldan ayrılan caminin avlusunda abdest muslukları ve havuz, mihrap cephesinde ise avlu duvarına bitişik olarak yapılmış dilimli kemerli sokak çeşmesi bulunmaktadır.
Su basmanı seviyesine kadar moloz taşla yığma tekniğinde inşa edilen cami, bu seviyeden sonra kerpiç malzeme ile tamamlanmıştır. Hafif yamuk planlı dikdörtgen biçimli yapı, harime ve mektep olarak yapılan ikinci kata geçiş imkânı sağlayan bir ara bölüm, mihraba dikey yönde uzanan harim ve giriş açıklığının üzerine yerleştirilmiş ahşap minare-ezanlıktan oluşmaktadır.
Yapının girişi, yola göre şekillendirilmiş hafif yamuk planlı kuzeybatı cephesinin ortasında yer almaktadır. Çift kanatlı ahşap kapıdan geçilerek girilen ara bölüm bir geçiş mekânı olarak biçimlendirilmiştir. Kuzey beden duvarına bitişik olarak yapılmış ahşap bir merdivenle ikinci kata, oradan da mahfile ve ezanlığa geçilebilmektedir. Girişin karşısında imam odası, sağında ise harime geçit veren kapı yer almaktadır.
Mihraba dikey yönde uzanan harimin üzeri içte alttan çakmalı tavan, dışta alaturka kiremit kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Özgün hâlinde düz toprak damlı olan cami, daha sonra kırma çatılı olarak yenilenmiştir.
Harim ikisi güney, üçü batı cephesinde olmak üzere toplam beş adet pencereden ışık almaktadır. İkinci katta ise biri doğu cephesinde, ikisi kuzey cephesinde olmak üzere toplam üç pencere yer almaktadır. Ancak bu pencereler alt kattaki pencerelere göre daha küçük boyutlu olarak yapılmışlardır. Yapıdaki bütün pencereler içten dışa doğru şevli olarak biçimlendirilmişlerdir.
Yapının özgün mihrabı yarım daire planlı ve alçı sıvalıdır. Ancak yapılan onarımlarda niş çevresinde ahşap malzemeden bir mihrap yerleştirilmiştir. Ters “U” şeklinde tasarlanan ahşap mihrap, yanlarda iki ahşap sütunce ile sınırlandırılmakta ve çıtalardan oluşan yarım daire şeklinde şua motifi ile sonlanmaktadır.
Ahşap malzemeden oldukça sade yapılan minber mescide sonradan eklenmiştir.
Harimin kuzeyinde yer alan mektepten ulaşılan mahfil katı, doğu ile batı beden duvarlara bitişik olarak yerleştirilmiş ahşap direklerle desteklenmektedir. Mahfil katının harime bakan cephesi ahşap kokuluk ile sınırlandırılmıştır.
Mescidin iç ve dış cepheleri bütünüyle sade olup, beden duvarları sıvalı ve beyaz badanalıdır.
Kuzeybatı cephede girişin üzerine gelen alanda yer alan ezanlığa, ikinci katı oluşturan mektepten geçilerek ulaşılmaktadır. Silindirik biçimli, baldeken şeklindeki ezanlığın üzeri kurşun kaplı külahla örtülmüş ve bir alemle sonlandırılmıştır.
Hoşhavan Mahallesi’ne ait 1939 tarihli vakıf kayıtlarında da adına rastlanan cami, Cumhuriyet Döneminde bir saat tamircisi tarafından onartıldığı için “Saatçi Camii” adıyla anılmaya başlanmıştır. Tipik bir Konya mahalle mescidi görünümündeki cami son yıllarda restore edilmiştir.
Hoşhavan Saatçi Camii.
