İHTİYAREDDİN MAHALLESİ

Tarihî bir mahalle.

İhtiyareddin Mahallesi, Meram ilçesi sınırları içerisinde, Selçuklu Döneminden günümüze intikal eden tarihî mahallelerden biridir. Konya dış surunun güney sınırında Larende Kapısı yanında yer alır. Doğusunda Muhtar ve Sephavan, kuzeyinde Mücellit, Kalecelp ve Gazialemşah mahalleleri, batısında Sırçalı Medrese Caddesi ve ötesinde Şeyh Osman Rumi Mahallesi, güneyinde ise Larende Caddesi bulunmaktadır.

Mahalle; adını, II. Kılıçarslan’ın Selahaddin Eyyubi’ye elçi olarak gönderdiği büyük devlet adamı, emir ve vezir İhtiyareddin Hasan’dan almıştır. Halk tarafından sevilen İhtiyareddin Hasan, ikinci Kılıçarslan’ın çocuklarının iktidar mücadeleleri sırasında öldürülerek cesedi parçalanmış, bu vahşetten galeyana gelen halk, onun cesedini sokaktan alarak Kayseri’de Hoca Hasan Medresesinde toprağa vermiştir.

Mahalle mescidi de bu zatın adıyla anıldığından mahallenin, bu mescit çevresinde oluştuğu tahmin edilebilir.

Yavuz döneminde Konya’nın yetmiş dokuz mahallesinden biri de İhtiyareddin Mahallesi’dir. Kanuni döneminde mahalle, on iki nefer ve dokuz haneden ibarettir. 992/1584 yılı III. Murat dönemi Tahrir Defteri’nde mahallenin yirmi dokuz mükellefi bulunmaktadır. 1847-48 yılı temettüat defterinde mahallede beş gurupta toplam 32 kişi vergilendirilmiştir. En yüksek vergi 80 kuruş, en düşük vergi ise 20 kuruş 5 paradır. Bundan mahallenin ekonomik bakımdan orta seviyede bir mahalle olduğu anlaşılmaktadır. Mahalle, adını Osmanlı Döneminden zamanımıza kadar korumuştur.

Şeriye sicil defterlerinde çeşitli sebeplerle mahallenin adı sıkça geçer. Bu kayıtlardan anlaşıldığı üzere, mahallede Müslüman ve Hristiyan nüfus birlikte yaşamaktadır.

Mahallede sokaklar surlara paralel olarak doğu-batı istikametinde uzanır. Mahalle, çıkmaz, dar ve kıvrımlı sokakları ile tipik bir Selçuklu mahallesi iken, son elli yılda büyük değişikliğe uğramış, tarihî evleri birer birer yıkılıp ortadan kaldırılmıştır. İhtiyaredin Mescidi de son yıllarda restorasyon geçirerek bina aslına uygun şekilde tamir edilmiştir.

İhtiyareddin Hasan tarafından bu mescide gelir sağlamak için yaptırılan ve aynı mahallede olduğu tahmin edilen İhtiyareddin Hamamı da günümüze ulaşamamıştır.

Mahalle, 1950’li yıllarda dış sur önündeki kereste dükkânlarında başlayan yangın üzerine büyük bir tehlike atlatmıştır. Bu yangında kereste dükkânlarının tamamı yanmıştır.

Çevresindeki mahallelerle iç içe olan mahallenin eski sakinleri mahalleden ayrılmış, bunların yerlerini yeni sakinler almıştır.

2007 yılı verilerine göre mahallenin nüfusu 467’dir.

İhtiyareddin Mahallesi Haritası

MEHMET ALİ UZ

BİBLİYOGRAFYA

  • KŞS (Sak), 2003, 21; KŞS, 48/127; Turan, 1971, 225-226; Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 248, 250, 254, 259, 261; Es, MKA, I/200; Mahalle muhtarı Ömer Büyüksamancı (d. 1966) ile 1.12.2011 tarihli görüşme.