İMAM HATİP LİSESİ

Ortaöğrenim seviyesinde bir eğitim kurumu.

Bugünkü imam hatip liselerinin temeli, medreselerin lağvından sonra Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun gereği olarak Cumhuriyet tarihinde Türkiye genelinde yirmi dokuz yerde açılan imam hatip mektepleridir. Bunlar ilkokula dayalı dört yıllık ortaokul seviyesinde okullar olup, toplam 2.288 öğrenci ile 1923-1924 Öğretim Yılı’nda eğitim-öğretime başlamışlardır.

İlk açılışlarında 29 olan sayıları, 1924-1925 Öğretim Yılı’nda 26’ya, 1925-1926 Öğretim Yılı’nda 20’ye düşmüş, bir yıl sonra da sadece İstanbul ve Kütahya’dakiler kalmış, bunların da ömürleri uzun olmayıp 1929-1930 Öğretim Yılında, öğrenci bulamadığı gerekçesiyle tamamı kapatılınca imam hatip mektepleri altı yıllık faaliyetten sonra tarihe karışmıştır.

Bu okullardan biri olan Konya İmam Hatip Mektebi, 1923-1924 Öğretim Yılı’nda, İstanbul Caddesi’ndeki İsmet Paşa İlköğretim Okulunun yerindeki, Darülhilafetilaliyye Medresesi Konya Şubesi’nin binasında 152 öğrenci ile eğitime başlamış, müdürlüğüne de Mehmet Şehid Oral getirilmiştir. Ahmet Talat Yeşilsoy*, Hüseyin Refik Kırış*, Hattat Fevzi Alptuğlu, İbrahim Karaviranlı, Celaleddin İrem, Ahmet Katırcı, M. Ferit Uğur*, Bahattin Çelebi (Özsoy)* ve Ali Yücesoy (bk. Kadirşeyhzade Ali Efendi*) tespit edilebilen öğretmenlerindendir. Konya İmam Hatip Okulunun ilk açılışında öğretmenlik yapan Tahir Elliiki ve M. Fatih Göktay* da bu okulun öğrencilerindendirler.

Konya İmam Hatip Mektebi, 1926’da kapatılınca okumak isteyen öğrenciler Kütahya İmam Hatip Mektebine aktarılmışlar, genç müdürü Mehmet Şehid Oral da liselerde öğretmenlik yaptıktan sonra zamanla Diyanet İşleri Başkanlığı Musahhih Heyeti Kurulu üyeliğine getirilmiştir.

İmam hatip liseleri ilk defa, 13 Ekim 1951’de Millî Eğitim Bakanlığının bünyesinde toplanan Müdürler Komisyonu’nun 17 Ekim 1951 tarih ve 601 sayılı kararıyla Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun 4. maddesine istinaden Türkiye’de ilk olarak İstanbul, Ankara, Adana, Konya, Kayseri, Kahramanmaraş ve Isparta illerinde ilkokula dayalı ortaokul seviyesinde dört yıllık okullar olarak açılmış ve ilk mezunlarını 1954-1955 Öğretim Yılı’nda vermiştir. Bunların 1955-1956 Öğretim Yılı’nda üç yıllık lise kısımları da açılmış; bu kısımlar da ilk mezunlarını 1957-1958 Öğretim Yılı’nda vermiştir.

İmam hatip liseleri, Türk millî eğitim sistemi içinde, örgün eğitim bölümünde yer alan, Cumhuriyet Döneminde Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun gereği hem mesleğe hem de yüksek öğrenime hazırlayıcı programlar uygulayan, Din Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı din eğitim ve öğretimi ağırlıklı bir ortaöğretim kurumudur.

1971 yılında çıkarılan 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun 32. maddesinde “İmam Hatip Lisesi, imamlık, hatiplik ve Kur’an Kursu öğreticiliği gibi dinî hizmetlerin yerine getirilmesi ile görevli elemanları yetiştirmek üzere Millî Eğitim Bakanlığı’nca açılan ortaöğretim sistemi içinde, hem mesleğe hem de yüksek öğretime hazırlayıcı programlar uygulanan, öğretim kurumları” ifadesi yer almış ve bu kanunu değiştiren 16 Haziran 1983 tarih ve 2842 Sayılı Kanun’da da aynı haklar korunmuştur.

1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu’nun bazı maddelerini değiştiren 16 Ağustos 1997 tarih ve 4306 sayılı, Sekiz Yıllık Temel Eğitim Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle imam hatip liseleri yeni bir döneme girmiş, böylece 1998-1999 Öğretim Yılı’ndan itibaren (hazırlık sınıfı + üç yıllık) bir meslek lisesi hâline getirilmiştir. Yeni duruma göre düzenlenen müfredat programı da Eylül 1998 tarih ve 2492 Sayılı Tebliğler Dergisi’nde yayımlanarak uygulamaya konulmuştur.

Bu okulların kurulma fikrinin ilk sahibi ve bu okulların programlarının ilk hazırlayıcılarından biri olan ve Türkiye’de ilk açılan İstanbul İmam Hatip Okulunun da ilk müdürlük görevini üstlenen Celal Ökten (1882-1961), imam hatip okullarını ve imam hatip neslini şöyle tarif etmiştir:

“İmam Hatip Okulları ûlûm-u diniyyeye bihakkın vâkıf, müsbet ilimle mücehhez, şarkı ve garbı iyi bilen, asrın ihtiyaçlarını müdrik vazife ve mesuliyet şuuruna sahip, memleket ahvalinden haberdar, her zaman hizmete âmâde din âlimleri yetiştiren müesseselerdir.”

İmam hatip liselerinin Türkiye’nin dinî, sosyal ve kültürel hayatında önemli bir yeri vardır. Her şeyden önce imam hatip liseleri, halka örgün ve yaygın din eğitim ve öğretimi veren başlıca kurumlar olup, Türk toplumuna dinin doğru öğretilmesi büyük ölçüde imam hatip liseleri sayesinde mümkün olmuştur. İmam hatip liseleri, milletimizin öz kültürü ve öz değerleri ile bütünleşmiş okullardır. Mezunları toplumun her kesiminde görev almışlar ve başarılarından dolayı toplumun takdirini kazanmışlardır. Bu okullardan biri de Konya İmam Hatip Lisesidir.

Yeni adı Konya Anadolu İmam Hatip Lisesi olan Konya İmam Hatip Lisesi, Cumhuriyet tarihinde Türkiye’de ilk açılan yedi imam hatip okulundan biridir. 29 Ekim 1951’de açılmıştır. İlk defa Konya’nın Çifte Merdiven Mahallesi’nde Dr. Abdullah Salim Sokağı’nda Meydan-ı Ahmet Camii’nin karşısındaki (eski Polis Mektebi diye bilinen) binada 279 öğrenci ile öğretime başlamıştır. Kurucu müdürü Avukat Ali Rıza Uğurlu (1883-1952)’dur.

Okul ilk öğretim yılını bu binada tamamladıktan sonra ikinci öğretim yılında bugünkü okul bahçesinin güneybatı köşesindeki boşlukta bulunan iki katlı ahşap binaya taşınmış ve burada öğrenime iki yıl devam edilmiştir. Bu esnada hayırsever Konyalıların hamiyetleri ve saygıdeğer hocalarının üstün gayretleri ile bugünkü okul binasının üzerinde bulunduğu o zamanki mülkiyeti Konya İdman Yurdu’na ait olan arsa 104 bin TL’ye satın alınıp, 1952’de Hacıveyiszade Mustafa (Kurucu) Efendi (1887-1960)’nin* duaları ile temeli atılan okulun eski binası hızla tamamlanarak okul buraya taşınmıştır.

Konya İmam Hatip Lisesinin açılışında en büyük hizmeti geçen şahsiyet şüphesiz Hacıveyiszade Mustafa Hoca’dır*. Hoca’nın, yaşadığı dönemde, Konya’da yapılan her hayırlı işte büyük emeği olduğu gibi Konya İmam Hatip Lisesinin kuruluşunda da unutulmayacak hizmeti vardır. Daha sonra Konya İmam Hatip Okulunda Arapça, tefsir, hadis ve fıkıh dersleri okutan Hoca, pek çok din âliminin o günlerde yadırgayarak baktığı bu okulların önemini önceden kavramakla Konya’nın dinî hayatına yön veren kişiler arasında yerini almıştır.

Okulun en belirgin özelliği, kuruluş döneminden beri güçlü bir öğretmen kadrosuna sahip olması ve öğrencilerinin mesleki, sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerde üstün başarılar göstermiş olmasıdır.

Okulun kuruluşundan itibaren öğrencilerinin üstün gayret ve kardeşlik duygusu içinde sosyal faaliyetlerde gösterdiği başarılar, bilhassa ilk öğrencilerin beyaz şeritli lacivert kasketleriyle düzgün bir sırayla toplu olarak cuma namazına gidişleri ve selâtin camilerdeki mesleki tatbikatlara katılışları halkın takdir ve hayranlığını kazanmalarını sağlamıştır.

Okula olan rağbetin her geçen gün artması sonucu yeni bir binaya ihtiyaç duyulmuş; bunun üzerine 1958’de temelini Konya Yüksek İslam Enstitüsü olarak yine Hacıveyiszade Hoca’nın attığı aynı avlu içindeki dört katlı bina Konya İmam Hatip Lisesine tahsis edilmiştir. Devlet Parasız Yatılı Yurdu olarak kullanılmaya başlanan bu yeni binaya idari bölüm de taşınmıştır.

Okulun 1979-1980 Öğretim Yılı’nda yeni bir binaya kavuşmasıyla okula ilk defa 190 kız öğrenci alınmış, 1988-1989 Öğretim Yılı’nda 200 kişilik pansiyon binasının hizmete girmesiyle de Devlet Parasız Yatılı kısmı bu binaya taşınmıştır. Böylece okul dört ünitelik bir külliye hâline gelmiştir.

1991-1992 Öğretim Yılı’ndan itibaren yeni şubelerin de devreye girmesiyle, 1995-1996 Öğretim Yılı’nda Konya İmam Hatip Lisesi, bir müdür, yirmi beş müdür yardımcısı, 500’e yakın öğretmen ve 13 bini aşan öğrencisiyle Türkiye’nin en büyük okulu unvanını almıştır. 05.03.1996 tarihinden itibaren Konya’nın üç merkez ilçesinde imam hatip liselerinin açılması ve Sekiz Yıllık Kesintisiz Eğitimin uygulanması ile öğrenci sayısı düşmeye başlamış, ancak son yıllardaki uygulamalarla bu okullara ilgi yeniden artmış ve her geçen yıl öğrenci sayısında çoğalma olmuştur (2012 yılı Martında kabul edilen ve zorunlu eğitimi on iki yıla çıkaran kanun mucibince, ilköğrenim kurumları kurumları arasında imam hatip liselerinin orta kısımlarının da zikredilmesi bu kurumların cazibesini daha da artıracaktır).

Kuruluşundan itibaren her alanda başarılı eleman yetiştiren Konya İmam Hatip Lisesi, bugün ikisi kız, biri erkek olmak üzere üç ayrı binada eğitim-öğretimini sürdürmektedir. Altmış üç derslik, fizik-kimya, biyoloji, bilgisayar laboratuarları, teknoloji sınıfları, mesleki tatbikat odalarının yanı sıra 10.430 kitap kapasiteli kütüphanesi ve okuma salonu da mevcuttur.

2005-2006 öğretim yılından itibaren bünyesinde Anadolu İmam Hatip Lisesi de açılan Konya İmam Hatip Lisesinin yeni adı Konya Anadolu İmam Hatip Lisesi olmuştur.

İmam Hatip Lisesinden -2016 yılı itibariyle- yaklaşık 19 bin öğrenci mezun olmuş, bu mezunlardan pek çoğu ileriki hayatlarında toplumda önemli görevler üstlenmiştir.

Hâlen adı Karatay Konya Anadolu İmam Hatip Lisesi olan okulda, 147 öğretmen tarafından 1795 öğrenciye eğitim-öğretim verilmektedir.

İmam Hatip Lisesinin ilk binası
İmam Hatip Lisesi

ŞÜKRÜ ÖZBUĞDAY

BİBLİYOGRAFYA

  • Ayhan, 2000, 193; Işık, 1993, 242; Kahraman, 1995, 88; Koçkuzu, 1996, 506; Özüdoğru, 2003, 78, 84; Uz, 2009, 14; http://konyaihl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/42/25/246933/okulumuz_hakkinda.html?CHK=832e30fbfdc355504ad01d12b4719a97, 18.09.2016/14.02.