İSKİT, SERVER RIFAT

Gazeteci, yazar.(1894-1975)

İstanbul’da doğdu. Yüzbaşı Rıfat Bey’in oğludur. İlk ve orta tahsilini İstanbul Meşrık-ı Füyuzat Mektebinde, lise tahsilini Vefa İdadisinde yaptı. 1913 yılında Tatbikat-ı Baytariyye Mektebinden mezun oldu.

Birinci Dünya Harbi’nde Kafkas, Millî Mücadele’de Adana ve Afyon’da bulundu.

Gazeteciliğe Kıdık gazetesinde resim yapmakla başlayıp bilahare çeşitli konularda yazılar yazdı. Konya’da 12 Haziran 1923 tarihinde Samizade Süreyya (Berkem) ile Halk* gazetesini kurdu. 1924 yılında da Konya’da Hedef isimli siyasi bir gazete kurduysa da sadece bir nüsha yayımlayabildi. Aynı yıl gazetenin kapanması üzerine Ankara’ya gitti.

Server Rıfat ve Samizade Süreyya Beyler iki yabancı gazeteci olarak Konya basınına tecrübeleri ile faydalı oldular.

Babalık’ta* başyazarken belediyeyi tenkit eden bir yazı yazar. Belediye başkanı Kâzım (Küçük Kâzım) Bey de kendisine cevap verir. Rıfat Bey de ona mukabelede bulunmak ister; fakat gazetenin sahibi Yusuf Mazhar (Babalık*) Bey müsaade etmeyince, o da -Mustafa Ataman’ın* tabiriyle- fesini alıp gider.

Server Rıfat, 1927-1929 yıllarında Ankara’da Ulus gazetesinde çalıştı. Bunu sırasıyla Posta, Yeni Asır, Yeni Adam gazeteleri takip etti.

1930-1939 yılları arasında çeşitli gazetelerde röportajlar yaptı. Bir ara Milliyet gazetesinde çalıştı (1934). Basın-Yayın Müdürlüğüne girdi. Radyo Mecmuası’nı yayımladı. Basın-Yayın Müdürlüğü’nde raportör, müşavir, şube ve iç basın müdürlükleri yaptı. 1941-1945 yıllarında Karikatür mecmuasında “Zaparta” imzasıyla fıkraları yayımlandı. 1941-1942 yıllarında Tasvir-i Efkâr gazetesinde fıkraları çıktı. 1944 yılında İskit Yayınevi’ni kurdu. Aylık Ansiklopedi’yi, 1950-1957 yılları arasında da Resimli Tarih Mecmuası’nı yayımladı. 1957 yılında da Yeni Tarih Dergisi’ni çıkardı.

Türkiye’de Matbuat Rejimleri (1939), Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları (1943), Türk Gazetecilik Tarihi gibi yayımlanmış eserleri vardır. Ayrıca Zaparta ve Sinameki müstearlarıyla yayımlanmış kitapları da vardır.

Server Rıfat, 1975 yılı Nisanında İstanbul’da vefat etti.

Server Rıfat İskit'in bir eseri

MEHMET ALİ UZ

BİBLİYOGRAFYA

  • Es, MKA, I/204; Uz, 1997, 35; Arabacı vd., 2009, 185; TDEA, IV/410