İSMAİL İZZET BEY (Vali İzzet Bey)

Cumhuriyet Dönemi Konya valisi. (1874-1932)

İstanbul'da doğdu. Mekteb-i Mülkiyenin idadi ve yüksek kısmını bitirdi. Mesleğine 1901 yılında Hece Kaymakamlığı ile başladı. İsmail İzzet Bey sırasıyla Ümran, Kataba, Adin, kaymakamlıkları; Hüdeyde, Kayseri, Divaniye, Akka, Urfa ve Kudüs mutasarrıflıklarında çalıştı.

1919’da Karesi (Balıkesir) mutasarrıfı iken azledildi. Yunanlılar tarafından bir müddet gözaltında tutuldu. Sonra Bandırma Harp Divanı’na sevk edildi. İki yıl kadar bu mahkeme sebebiyle tutuklu kaldı. Kaçarak millî kuvvetlere katıldı. Cumhuriyet’in ilanından sonra Urfa valisi iken 1924 yılında Konya Valiliğine getirildi.

Konya’daki ilk icraatı halkın okuryazar olmasına katkıda bulunmak oldu. Konya merkezindeki Hâkimiyeti Milliye, Gazi, İsmet Paşa, Cumhuriyet ilkokullarını yaptırdı. Harf İnkılâbı günlerinde okuma-yazma oranları sıfır iken 508.000 olan Konya ilinin topyekûn nüfusunun %20’sini 160 Halk Dershanesi ve Halk Okuma Mekteplerinde okutup yazma öğretip, okuryazarlık diploması verdirdi.

Konya’da; Dere Elektrik Santralı, Fenni Fırın*, Numune Çiftliği, Memleket Hastanesi, Atatürk Anıtı ve Arnavut kaldırımlarının yapılması, Bozkır-Hadim-Ermenek yolunun açılması, Dutlukırı kaynak suyunun şehre getirilmesi gibi birçok hizmete imza attı. 1930 yılında Konya’yı filme aldırdı.

İzzet Bey, gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet Döneminde yaptığı hizmetlerden ötürü pek çok kez ödüllendirilmiştir. Kudüs mutasarrıfı iken asli vazifesiyle birlikte ordu tarafından kendisine tevdi olunan hususlarda gösterdiği fevkalade mesai dolayısıyla gümüş liyakat ve Alman imparatoru tarafından demir haç madalyaları, Macaristan hükümeti tarafından Fransuva Josef Nişanı, Balıkesir mutasarrıfıyken Millî Mücadele’deki kahramanlık ve fedakârlığı sebebiyle İstiklal Madalyası ve Konya valisiyken üstün çalışma ve başarılarından ötürü ayrı ayrı takdirnameler aldığı ödüllerden bazılarıdır.

Konya’da on sekiz lira kira ile bir evde otururken kendine teklif edilen birçok konağı reddetmiş ve vali konağı yaptırma masrafının il bütçesine konulmasına mani olmuştur.

İzzet Bey, 1932 Mayısında Konya’da vefat ettiğinde, evinde sadece altı lira para bulunmuş; cenazesi, Konya eski milletvekillerinden Hulki Karagülle’nin* üç yüz liralık katkısıyla kaldırılabilmiştir.

İsmail İzzet Bey

HANEFİ AYTEKİN

BİBLİYOGRAFYA

  • Aytekin, 1994, 92-95.