KONYA YÜKSEK İSLAM ENSTİTÜSÜ

Cumhuriyet Döneminde Konya’da açılan ilk dinî yükseköğretim kurumu.

2 Mart 1924’te çıkarılan 429 sayılı Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile o zamana kadar, genel adı “medrese” olan her kademedeki eğitim ve öğretim kurumları kapatılıp, açık bırakılan diğer eğitim-öğretim kurumları da Maarif Vekâletine bağlandı. Mezkûr kanunun ruhuna uygun yeni okullar yurt sathında yaygınlaştırılırken imam, hatip, müftü ve vaizlik gibi görevleri yürütecek din görevlilerini yetiştirmek üzere de imam-hatip mektepleri ile uzman din adamları yetiştirmek amacıyla da İstanbul Darülfünununda bir İlahiyat Fakültesi açıldı. Lakin başlangıçta yirmi dokuz olan imam-hatip mekteplerinin sayısı her yıl azaltılıp, 1930 yılında da tamamen kapatıldılar. Bu okullardan mezun olanların devam edebildikleri bir yükseköğrenim kurumu olan İlahiyat Fakültesi de 1933 yılında yapılan reformla Darülfünun adı üniversite olarak değiştirilen kurumun yeni bünyesinde yer verilmeyerek kapatıldı. Fakat kısa süre sonra eksikliği hissedilen ve aranan din bilginlerine olan ihtiyacı karşılamak üzere 1949 yılında Ankara Üniversitesi bünyesinde yeni bir kanunla İlahiyat Fakültesi açıldı. Ayrıca imamlık, hatiplik ve emsali dinî hizmetleri verebilecek elemanlar yetiştirilmek üzere de 1951 yılında Tevhid-i Tedrisat Kanunu’na dayanılarak Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak imam-hatip okulları yeniden açıldı. Bu okulların 1958 yılında verdiği ilk mezunlarını mezkûr İlahiyat Fakültesi, statüsü gereği, kabul etmeyince imam-hatip okullarından mezun olanlardan isteyenlerin yüksek tahsil yapabilmelerini sağlamak, imam-hatip okullarına meslek dersleri öğretmeni ve Diyanet İşleri Başkanlığının çeşitli kademelerinde ihtiyaç duyulan din görevlilerini yetiştirmek üzere, Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde 1959 yılında, İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü adıyla dinî bir yüksek tahsil kurumu açıldı.

Bu durumu gören Konyalı hayırseverler, aynı enstitünün ikincisini Konya’ya kazandırabilmek için bir taraftan siyasi faaliyetlere, bir yandan da okul binasını inşa etmeye başladılar. Tanınmış din âlimi Hacı Veyiszade Hacı Mustafa Sabri (Kurucu) Efendi* başkanlığında, sonradan adı “İmam-Hatip Okulu, Yüksek İslam Enstitüsü, Talebe Yurtları Tesis ve Yaşatma Cemiyeti” olarak değiştirilen derneğin sorumluluğunda inşaatına başlanan ve bugün Merkez İmam-Hatip Lisesi bahçesinin kuzey tarafında yer alan binanın yapımı 1962 yılında tamamlanarak intifa hakkı Millî Eğitim Bakanlığına verildi. Bunun üzerine Bakanlığın 1962 yılı Temmuzunda açma kararı verdiği “Konya Yüksek İslam Enstitüsü” o yıl tedrisata başladı.

İsteyen öğrencilerin devlet parasız yatılısı, isteyenlerin de gündüzlü olarak okumalarına imkân tanınan bu Enstitünün ilk müdürü, o zamana kadar Millî Eğitim Bakanlığının çeşitli kademelerinde hizmet vermiş ve 439 sayılı kanun hükümlerine göre iki yıl Irak’ta bulunmuş Veli Ertan’dır.

Enstitü bu binada tedrisatına devam ederken mezkûr dernek burayı yeterli bulmadığı için, Meram yeni yol üzerinde uygun bir arsa temin ederek daha kompleks bir bina yapımına teşebbüs etmiş ve İlahiyat Fakültesinin şimdiki binasının temelini 1967 yılında atarak, tatbikat camii ile birlikte yapımına başlamış ve 1972 yılında da tamamlayarak Konya Yüksek İslam Enstitüsünün buraya taşınmasını sağlamıştır. Bu binaya ek olarak devlet eliyle bir yurt binası ve kapalı spor salonu yapılırken, caminin minaresi de Manevi Değerleri Koruma ve İlim Yayma Cemiyeti* tarafından yaptırılmıştır.

1982 yılı Temmuzunda çıkarılan 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile bütün yüksek okulların üniversiteye bağlanması sırasında Konya Yüksek İslam Enstitüsü de İlahiyat Fakültesine dönüştürülerek Selçuk Üniversitesine bağlanmıştır. Böylelikle on yedi dönem mezun veren Konya Yüksek İslam Enstitüsü yirmi yıllık ömrünü tamamlayarak bu tarihten itibaren hizmetini İlahiyat Fakültesi olarak devam ettirmiştir.

Okul, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi olarak hizmetini sürdürürken, 01.11.2016 tarihli ve 29875 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Bakanlar Kurulu Kararıyla adı Ahmet Keleşoğlu İlahiyat Fakültesi olarak değiştirilmiştir.

Konya Yüksek İslam Enstitüsü Gravürü
Konya Yüksek İslam Enstitüsü

MUSTAFA UZUNPOSTALCI

BİBLİYOGRAFYA

  • İslâm’ın İlk Emri Oku, 1962, 18/22; 19/2; 21; 22; Konya Yüksek İslam Enstitüsü Mezunları Albümü, 1967; 1968; 1969 vd.