KULU

Kulu; Orta Anadolu Bölgesi’nin Konya Bölümü’nde yer alan bir ilçedir. Konya-Ankara devlet karayolu üzerinde bulunan ilçe, Konya’nın en kuzeyinde yer almaktadır. İlçenin kuzeyinde Ankara’nın Bala ve Haymana ilçeleri, güneyinde Cihanbeyli ilçesi ve Tuz Gölü, doğusunda Şereflikoçhisar ilçesi, batısında ise Cihanbeyli ve Haymana ilçeleri yer almaktadır. Konya’ya 148 km uzaklıktaki ilçenin rakımı 1.010 metre, yüzölçümü ise 2.880 km²dir.

I. COĞRAFYASI:

A. Fiziki Coğrafya

Yer şekilleri

İlçe, topografya bakımından ova ve plato sahaları şeklinde düz bir özellik göstermektedir. Pek çok kaynakta ilçe kendi ismiyle anılan ova içerisinde ele alınmıştır. Orta Anadolu Bölgesi’nin ortasında yer alan ilçe, Orta Anadolu’nun karakteristik özelliklerini göstermektedir. Oldukça geniş ve düz arazi yapısı olduğundan engebe çok azdır. İlçedeki en önemli yükselti ilçenin batısında yer alan 1.739 m yükseklikteki Karacadağ’dır.

Kulu’nun da içinde yer aldığı Konya ve çevresi Geç Miyosen (10 milyon yıl) Pliyosen Döneminde blok faylanmalarla çökmeye başlamıştır. Daha sonra bu ortamda bugün de kalıntıları görülen büyük bir göl (Akgöl ve Hotamış Gölü) oluşmuştur. Bu göl, karasal ve gölsel sedimanlar ile doldurularak bugünkü Ereğli, Karapınar, Cihanbeyli, Kulu, Sarayönü, Kadınhanı, Konya ve Çumra ovaları oluşmuştur.

Kulu Ovası: Düden Gölü’nden batıya doğru Değirmenözü Deresi Vadisi boyunca uzanan doğu-batı uzunluğu yaklaşık 20 km olan bir ovadır. Ova tabanı tamamen alüvyal topraklarla kaplı olduğundan verimlidir. Sulama suyu için sondaj kuyuları açılmıştır. Ovada başta tahıl ürünleri olmak üzere çok çeşitli endüstri bitkileri de yetiştirilmektedir.

Kulu ilçesi; Tuz Gölü Baseni (TGB) diye ifade dilen saha içinde yer almaktadır. Bu TGB içerisinde Üst Miyosen yaşlı jeolojik serilerin sedimantolojik ve mineralojik incelenmesinde Konya-Kulu bölgesindeki paleotoprak ve kalişler, özellikle ultrabazik kayaçlardan beslenmiştir. TGB’de dolomit mineralinden kaynaklanan CaO ve MgO zengini kaliş seviyeleri tespit edilmiştir. TGB’de kuvars, feldspat, serpantin, kalsit, dolomit, jips, hematit ve kil mineralleri yaygındır. Endüstriyel hammaddesi olan Kuvars maden rezervi Kulu Soğukkuyu’da bulunmaktadır.

İklim

Kulu Meteoroloji İstasyonunun 37 yıllık rasat verilerine göre, ilçede makroklima iklim tiplerinden karasal iklim görülmektedir. İlçede yaz ayları sıcak ve kurak, kış ayları sert ve soğuk geçmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 10,3º C’dir. Yıllık yağış miktarı 337,1 mm olup, en fazla yağış ilkbahar mevsiminde görülür. Yazın sıcaklık artışına bağlı olarak kuraklık yaşanmaktadır. En çok yağış düşen aylar, aralık, nisan ve mayıstır. En az yağış ise temmuz ve ağustos aylarında tespit edilmiştir.

Yaz mevsiminde yağışların azalması bölgede batı ve kuzeybatıdan yurdumuza sokulan cephelerden çok Doğu Anadolu’dan Orta Anadolu’ya sarkan Kontinental polar (kuru, soğuk) cephe etkilidir. Bu sebeple soğuk geçen kış döneminde düşen yağış miktarı azalmakla birlikte, Balkanlar’dan ve Orta Akdeniz’den gelen nemli cephelerin etkisinde kaldığı zaman dilimlerinde yağış alır. İlkbahar sonu ve yaz başlarında sahada konveksiyonel yağışlar görülür. Yaz mevsiminde ise ülke genelinde olduğu gibi saha güneyden sokulan tropikal kuru hava kütlesinin etkisinde kalır. Hava bu dönemde oldukça sıcak ve kuraktır. Bu dönemde düşen yağış miktarı oldukça azdır. Rüzgâr frekanslarına bakıldığında ilçede daha çok kuzey sektörlü rüzgarların etkili olduğu görülmektedir.

Hidrografya

Kapalı bir havza içinde yer aldığından ilçede büyük bir akarsuya rastlanmaz. Ancak ilkbahar ve kış aylarında yağışlarla güçlenen, yaz aylarında kuruyan mevsimlik akarsular görülür. Bunlara en güzel örnek Değirmenözü Deresi’dir. İlçe merkezinden geçen derenin suyu yazın azalmakta ve ilçenin 4 km doğusundaki Düden Gölü’ne akmaktadır. İlçede bazı kaynak sularına rastlanılmakta, bunlar da yöre halkı tarafından bağ, bahçe ve hayvan sulama işlerinde kullanmaktadır.

İlçede en büyük hidrolojik birim kıyısında bulunduğu Tuz Gölü’dür. Düden ve Samsam gölleri de ilçe sınırları içinde yer almaktadır.

Kulu (Düden/Acıgöl) Gölü: İlçe merkezinin 5 km doğusundaki göl, 950 m yükseltide bulunmaktadır. Yaklaşık yüzölçümü 800 ha olup kapladığı alan, mevsimlere ve yıllara göre değişmektedir. Düden Gölü, Değirmenözü Deresi ile beslenmektedir. Göl iki parçadan oluşmakta; daha doğrusu geniş alüvyonlu bir girinti ile güneyde ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde kalan esas kısma “Düden Gölü”, güneyde kalan küçük kısma da “Küçük Göl” denilmektedir. Küçük Göl, yeraltı kaynak sularıyla beslendiği için suları tatlıdır. Kulu Gölü, Doğal Sit Alanı ve Özel Çevre Koruma Alanı statüsündedir. Gölün en önemli özelliği 180 civarında farklı kuş türünü bünyesinde barındırmasıdır. Gölde kuluçkaya yatan, üreyen, kışlayan ve konaklayan pek çok farklı kuş türünü görmek mümkündür. En önemli kuş türleri başında Dikkuyruk gelmektedir.

Toprak ve Bitki Örtüsü

Farklı toprak gruplarına rastlanılmakla birlikte genelde kahverengi step topraklarının hâkim olduğu ilçede bitki örtüsü ilkbaharda yeşeren, yazın kuruyan ot toplulukları yani bozkır formasyonlarıdır. Ancak arazinin düz olması ve toprakların tarım arazisi olarak kullanılmasından dolayı bir çok yerde tabii bitki örtüsünün yerini kültür bitkileri almıştır.

B. Beşerî Coğrafya

Nüfus ve Yerleşme Özellikleri

İlçe nüfus özellikleri olarak zengin bir mozaiğe sahiptir. Yerli halkının büyük bir kısmı Yörük olmakla birlikte, ilçeye daha sonraları Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun muhtelif yerlerinden gelen aşiretler; yanı sıra 1853-1856 Osmanlı-Rus Kırım Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya göç eden Nogay Türklerinin büyük bir kısmı ile 1930’larda Anadolu’ya gelen Türkistan göçmenleri de buraya yerleştirilmiştir. Hülasa ilçe halkı Yörükler, Kürtler, Nogaylar ve Türkmenlerden oluşmuştur.

1926’da Cihanbeyli ilçesine bağlı bir bucak merkezi olan Kulu, 1954 yılında ilçe statüsüne kavuşmuştur. 1960 yılında nüfus 29.231, 1970’de 41.446, 1980’de 48.097, 1990’da 56.712, 2000 yılında 72.279, 2007 de ise 46.366 kişidir. 2011 yılı Adrese Dayalı Nüfüs Kayıt Sistemi (ADNKS)’ne göre ilçenin nüfusu; merkez 22.844, belde ve köyler 32.729 olmak üzere toplam 55.573 kişidir. Bu nüfusun 27.716’si erkek, 27.857’si kadındır. 2012 verilerine göre de ilçenin merkezi 21.250, belde ve köyleri 29.275 olmak üzere toplam 50.525 kişidir. Bu nüfusun 24.916’sı erkek, 25.609’u da kadındır.

2015 yılı verilerine göre ise ilçe nüfusu 49.283’tür. Bu nüfusun 24.415’ini erkekler, 24.868’ini de kadınlar oluşturmaktadır. İlçenin 2017 yılı nüfusu ise 49.564’tür.

İlçenin nüfus artış hızı 2000 yılından itibaren yurt dışına göç sebebiyle düşmeye başlamıştır. Kulu; İsveç, Norveç, Danimarka gibi ülkeler başta olmak üzere pek çok Avrupa ülkesine göç vermiştir. İlçenin bugünkü nüfusu kadar bir nüfus Avrupa ülkelerinde yaşamaktadır. İlçede yazın yurt dışından aile ziyaretine gelen Kululularla nüfus geçici olarak artmaktadır.

İlçenin 45 bini İsveç’te olmak üzere, yaklaşık 55 binden fazla insanı Avrupa ülkelerinde işçi ve işveren statüsünde çalışmaktadır. İlçe Avrupa’ya göç verirken Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinden çok miktarda göç almaktadır.

Toplu yerleşmelerin görüldüğü ilçede, çoğu ilçe merkezinde olmak üzere gurbetçilere ait pek çok betonarme bina bulunmakta ve bu evler yılın sadece birkaç ayında kullanılmaktadır. İlçeye bağlı -merkez ve taşra olmak üzere- toplam 46 mahalle bulunmaktadır. Bunlardan en fazla nüfusa sahip mahalle Ömeranlı (Tavşançalı) (4.601 kişi), en az nüfuslu mahalle ise Soğukkuyu (29 kişi)’dur.

Büyükşehir Yasası’nın uygulanmaya başladığı 2014 yılından önce Kulunun; Celep, Karacadağ, Kırkpınar, Kozanlı, Ömeranlı, Tuzyaka, Zincirlikuyu mahalleleri belde; Acıkuyu, Ağılbaşı, Altılar, Arşıncı, Beşkardeş, Boğazören, Bozan, Burunağıl, Canımana, Dipdede, Doğutepe, Fevziye, Gökler, Güzelyayla, Hisarköy, Karacadere, Kırkkuyu, Kömüşini, Köşker, Sarıyayla, Seyitahmetli, Soğukkuyu, Şerefli, Tavlıören, Yaraşlı, Yazıçayırı, Yeşiltepe ve Yeşilyurt mahalleleri ise köy statüsünde idi.