Meram’da, Cemel Ali Dede Türbesi’nin bulunduğu Turut mevkiinin batısında, Dere Yolu’nun başlangıcında ve sağ tarafındadır. Cami ve hankâh zamanla yıkılmış, günümüzde mevcut olan cami ise sonradan halk tarafından yaptırılmıştır. Külliyenin zengin vakıfları da mevcuttu.
İ. H. Konyalı: “Büyük âlim ve mutasavvıf şeyh Vefa İstanbul’da kendi adını verdiği semtteki türbesinde gömülü olduğuna göre, Meram’da gömülü olan zatın babası olması çok muhtemeldir.” der. Vakıf kayıtlarında geçtiğine göre Şeyh Vefa’nın babasının adı Şemseddin Ahmet’tir. O da oğlu gibi âlim ve mütedeyyin bir zattır.
Rivayete göre külliye, Şeyh Vefa veya Karamanoğlu İbrahim Bey tarafından Şeyh Vefa adına yaptırılmıştır. Vakfiyenin tescil tarihi ise 869/1459’dur. Külliyenin doğusunda bulunan kabristan da sonradan kaldırılmıştır.
Osmanlı Dönemi resmî kayıtlarında ve bütün Konya şeriye sicillerinde Meram’ın tamamından Vadi-yi Meram olarak bahsedilirken Meram’ın bugünkü mahallerinden de mevki ve mevzi olarak söz edilir. XVII. yüzyılda Meram’da sadece Vefa Camii ve çevresi Şeyh Vefa Mahallesi olarak anılmıştır. 22 Ağustos 1691 tarihli bir şeriye sicili, mülk satışı kaydında: “Konya haricinde Turut nam mevzi kurbunda merhum Şeyh Vefa Mahallesi’nde vaki…” İbareleri geçmektedir. Ayrıca Vefa Camii vakıfları ile ilgili kayıtlara da rastlanmaktadır.
Şeyh Vefa Camii hariminden bir görünüm
