Akşehir ilçesi, Kuşçu Mahallesi, Çarşı Sokağıʼnda yer alan mescit, üç yönden dükkânlarla kuşatılmıştır. İbrahim Hakkı Konyalıʼya göre aslında “taht-ı kalʼa” (kale altı) olan caminin adı, halk arasında zamanla “tahtakale”ye dönüşmüştür. Mescidin sur duvarlarının yakınında olması bu görüşü doğrulamaktadır.
Kesin inşa tarihi bilinmeyen yapı, üç farklı inşa döneminin izlerini taşımaktadır. Mescit ilk yapıldığında üzeri kubbe ile örtülü kare planlı bir harimden ibaretken, daha sonra 1825-26 yılında kuzeyine bir son cemaat yeri eklenmiş; son yıllarda ise son cemaat yerinin önüne abdest musluklarını da barındıran ikinci bir mekân daha yapılmıştır.
Yapının benden duvarları taş malzeme, kubbesi ise tuğla kullanılarak örülmüştür.
Üzeri betonarme örtülü mekândan geçilerek ulaşılan son cemaat yeri, kuzey-güney doğrultuda uzanan beşik tonoz ile örtülüdür. Basık kemerli iki pencere ve onarım kitabesi son cemaat yerinin kuzey cephesine yerleştirilmiştir. Harime geniş bir açıklık şeklinde açılan son cemaat yerinin üzerinde ikinci kat mahfili yer almaktadır.
Kare planlı harimin üzeri içte pandantiflerle geçilen bir kubbe ile örtülü iken, dışarıdan ise kırma çatı ile örtülüdür. Harim, mihrap duvarının iki yanında dilimli kemerli iki, mihrabın üzerinde ve batı cephede yine üst seviyede olmak üzere toplam dört pencere ile aydınlatılmaktadır. Mermer mihrap ve ahşap minber yenidir.
Kitabesi bulunmayan yapının kesin inşa tarihi bilinmemekte; diğer yandan pek çok değişiklikler geçirerek günümüze ulaşmış olması da tarihlendirmeyi güçleştirmektedir. Ancak kubbeye geçişte pandantiflerin kullanılması ve bazı arşiv belgelerinden yola çıkılarak yapının, XIV ila XV. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edilmiş olduğu görüşü yaygındır.
Çarşı dokusu içerisinde ticari alanla kaynaşmış durumdaki mescit, hâlen ibadete açıktır.
Tahtakale Mescidi
