Selçuklu ilçesi, Molla Gürani Mahallesi, Adakale Caddesi’nde yer alan yamuk planlı mezarlık 20.000 m2lik bir alanı kaplamaktadır. Doğuda ve güneybatıda olmak üzere iki giriş kapısı mevcuttur. Doğu girişinin yanında Hocacihan (Mursaman) Türbesi* yer alır. İhata duvarı 2011 yılı itibariyle yenilenmiş ve üzerine ferforje parmaklıklar yapılmıştır. Mezarlık, düzenli yollarla adalara bölünüp ağaçlandırılmıştır. Zemini yabani otlarla kaplıdır. Mezarlığın doğu girişinde bir şadırvan ve iç kısımda muhtelif yerlerde çok sayıda çeşme mevcuttur. Doğu girişinde bekçi kulübesi bulunan mezarlığın bakımı ve korunması bekçi tarafından sağlanmaktadır. Mezarlık hâlen defne açıktır.
Tarihî mezar taşlarının büyük bölümü Hocacihan Türbe’sinin yakınlarında toplanmıştır. Mezar taşlarında kullanılan malzeme Sille taşı ve mermerdir. Kemer formu olarak yarım daire kemer, sivri kemer, üçgen alınlık, farklı tepelikler, sarıklı ve fesli başlıklar tercih edilmiştir. Bazı mezarların hem baş hem ayak taşı, bazılarının ise yalnız baş taşı mevcuttur. Bunlar genellikle doğrudan toprağa yerleştirilmiştir. Ancak mermerden yapılan az sayıdaki mezar taşı bir ya da birkaç kademeli kaide üzerine yerleştirilmiş ve etrafı demir parmaklıklarla çevrilmiştir. Mezar taşı kitabeleri sülüs, nesih ve talik hatla kabartma tekniğinde yazılmıştır. Bazı mezar taşlarında yazılar kartuş içerisine alınmıştır. Bazı şahidelerin kitabesi mail kesim şeklindedir. Mezar taşlarının bir kısmında tarihler ayrıntılı bir biçimde ay ve gün belirtilerek yazılmıştır. Sille taşından yapılmış yarım daire kemerli iki mezar taşında ise yazılar yarım daire formlu kemerin etrafını dolanıp ortada sonlanmaktadır. Mezarlıkta çok sayıda yazıları okunmayacak kadar tahrip olmuş şahide bulunmaktadır. Ayrıca yazılı bölümü ve özellikle de tarih bulunan satırları toprak altında kalanlar, üst kısımdan kırılanlar ve az da olsa üzerinde yazı bulunmayan kabaca şekillendirilmiş büyük boyutlu mezar taşları da görülmektedir. Mezar taşlarının büyük bir bölümü süslemesizdir. Sille taşından yapılan birkaç adet süslemeli mezar taşında ay-yıldız ve ibrik motifi, mermerden yapılan mezar taşlarında ise barok, rokoko ve ampir üslubuyla yapılmış vazodan çıkan güller, çiçekler, dallar, kenger yaprakları, volütler, girlantlar ve gül bezekli taç kısımları görülmektedir.
Cumhuriyet Dönemi mezar taşlarında ise mermer, Sille taşı ve beton malzeme kullanılmış, genellikle hem baş hem ayak taşının bulunduğu çerçeveli mezar tipi tercih edilmiştir. Baş taşlarında daha çok güneş kursu biçimli tepelik, sivri kemer, dilimli kemer ve üçgen alınlık, ayak taşlarında ise üçgen alınlık, sivri ve dilimli kemer görülmektedir. Bazı mezarlarda ayak taşı yerine kuşların su içmeleri için değişik formlarda suluk yapılmış ya da bu kısım boş bırakılmıştır. Mezar taşlarının bir kısmı birkaç kademeli kaide üzerindedir. Taşların bir kısmı ise doğrudan toprağa yerleştirilmiştir. Bazı bölümlerde aile mezarlıkları oluşturulmuştur. Yazılar genellikle Latin alfabesiyle kazıma tekniğinde yazılmıştır. Sille taşından yapılan mezar taşlarının bir kısmında kitabelik bölümü mermere yazılmış ve Sille taşının içine monte edilmiştir. Mezar taşlarında süsleme olarak baş taşlarında stilize hatayi, kırmızıya boyanmış gül ve lale, ayak taşlarında ise yeşile boyanmış stilize servi ve yapraklar yer alır.
Mezarlıkta Mevlâna Dergâhı kâtibi Nuri Efendi, Konya Valisi Mustafa Kâzım Bey ve Konya’da önemli eserleri bulunan XX. yüzyılın ünlü mimarlarından Mimar Muzaffer Bey’in mezarları yer almaktadır. İ. H. Konyalı’nın belirttiğine göre Sadreddin Konevi Mezarlığı ortadan kaldırılırken Muzaffer Bey’in kemikleri buraya nakledilmiştir. Ancak günümüzde mezarın yeri belli değildir.
Mezarlığın doğusunda, bahçe duvarının dışında Hocacihan (Mursaman) Türbesi bulunmaktadır. Türbe Selçuklu Dönemi yapısıdır. Türbenin yapımından sonra etrafının mezarlık olarak kullanıldığı düşünülebilir ve mezarlık da bir Selçuklu Mezarlığı olarak kabul edilebilir. Ancak elimizde o dönemi aydınlatacak herhangi bir bilgi ve mevcut mezar taşı bulunmadığından bu konuda kesin bir hükme varmak güçtür. Mezarlıkta yaptığımız incelemelerde mevcut mezar taşları içerisinde en erken tarihli mezar taşının 1213/1798-99 yılına ait olduğu görülmüştür. Fakat mezarlıkta yüzeyi bozulan, toprak altında kalan ve kırılan çok sayıda mezar taşı bulunmaktadır. Bu mezar taşları yeterince okunamadığından mezarlıkta bundan daha eski bir mezar taşının olup olmadığı anlaşılamamaktadır.
Tekke Mezarlığı
