TOPBAŞ, MUSA

(1917-1999) Nakşibendî-Halidî şeyhi.

Kadınhanı’nda doğdu. Babası hayırsever bir tüccar olan Ahmet Hamdi Bey, annesi Adile Hanım’dır. Dedesinin babası Topbaşzade Ahmet Kutsi Efendi (ö. 1889), Halit el-Bağdadi’nin halifelerinden Bozkırlı Muhammet Kutsi (Memiş) Efendi’den hilafet almış bir âlimdir. Doğduğu yıl ailesi İstanbul’a göç eden Musa Topbaş, Enverpaşa ilk mektebini bitirdikten sonra Kadıköy’deki Fransız Mektebine devam etti; ardından Nuruosmaniye’de bulunan İnkılâp Lisesinde iki yıl okuyup bu okuldan ayrıldı. Ailesi dinî eğitim almasını isteyince Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’dan Kur’an-ı Kerim, Mustafa Asım Yörük’ten Arapça ve dinî bilgiler, hattat Hamit Aytaç’tan hüsnühat dersleri aldı. Bekir Haki Yener, Tahirülmevlevi, Babanzade Ahmet Naim, Ali Yekta Saraç ve Ömer Nasuhi Bilmen gibi âlimlerin sohbetlerinden faydalandı. 1950’li yıllarda Said Nursi’nin hizmetinde bulundu. Gençliğinde başladığı kumaş ticareti işini babasının 1944’te vefatından sonra ağabeyi ve kardeşleriyle birlikte sürdürdü. 1950’de tanışıp sohbetlerine katıldığı Nakşibendî şeyhi Mahmut Sami Ramazanoğlu’na 1956’da intisap etti; 1976’da hilâfet aldı. Şeyhin vefatının (1984) ardından onun irşat vazifesini devam ettirdi. Sevenleri arasında “Sâhibü’l-vefâ” diye anılan Musa Efendi 16 Temmuz 1999’da İstanbul’da vefat etti ve Sahrayıcedit Mezarlığı’na defnedildi.

Musa Topbaş, birçok hayır müessesesinin kurulmasında öncülük etmiş, faaliyetlerine destek olmuştur. Kur’an kursu, imam-hatip okulu, cami, huzurevi ve hastane yapımını teşvik etmiştir. Bazı dostlarını ve evliya türbelerini ziyaret maksadıyla Pakistan, Güney Afrika ve Orta Asya’ya seyahatler yapmıştı. Medine-i Münevvere’de aylarca ikamet ettiği olurdu. Türkiye’de bulunduğu zamanlar dost ve sevenleriyle sohbet etmek için Anadolu’nun muhtelif şehirlerine seyahatler düzenlerdi.

Eserleri. 1. İslâm Kahramanları (I-III, İstanbul 1990-1992). Eserin birinci cildinde Hz. Peygamber ve ashabının cesaret ve kahramanlıkları, ikinci ve üçüncü ciltlerde Selçuklu ve Osmanlı döneminde yaşayan kahramanlar anlatılır. 2. Altınoluk Sohbetleri (I-VI, İstanbul 1991-2002). Altınoluk dergisinde yayımlanan makalelerinden derlenmiştir. 3. Sultânü’l-ârifîn eş-Şeyh Mahmûd Sâmî Ramazanoğlu (İstanbul 1991). 4. Allah Dostunun Dünyasından: Hacı Mûsâ Topbaş Efendi ile Sohbetler (İstanbul 1999). Hayatının son yıllarında kendisiyle yapılan ve Altınoluk dergisinde yayımlanan röportajların bir araya getirilip vefatından sonra yayımlanmasından meydana gelmiştir. Sâdık Dânâ takma adıyla neşredilen bu kitapların yanı sıra Âhiret Hazırlığı, Tasavvuf-Mârifetullah, Hizmet İnsanı ve Âile Seâdeti isimleriyle yayımlanan cep kitapları Altınoluk Sohbetleri adlı kitabından yapılmış seçmelerden ibarettir. Musa Topbaş’ın dostlarına yazdığı bazı mektupları 1999-2001 yılları arasında Altınoluk dergisinin eki olan Yuvamız’da neşredilmiştir.

(DİA)

BİBLİYOGRAFYA

  • Tosun, 2012.