ZAMAN

Konya’da üç ayrı dönemde (1934, 1949, 1960) Zaman adıyla üç ayrı gazete çıkmıştır. İlk defa, 1 Ocak 1934’te yayın hayatına başlayan Zaman gazetesi, 1934’ten itibaren Öz Türkçecilik akımı doğrultusunda Çağ adını alarak yoluna devam etmiştir. Bu dönemde gazetenin yazarları arasında M. Nazım Evren, Gaffar Totaysalgır, Mehmet Yusuf Akyurt, Cemal Muharrem, İsmail Pulat ve Turhan Feyzi gibi isimler bulunmaktadır.

Daha sonra yayımına bir süre ara veren gazete, 1949’da aynı adla tekrar çıkmış ve çok geçmeden tekrar kapanmıştır. Bu dönemde gazetenin sahibi Edip Nazım, neşriyat müdürü M. Nazım’dır. Babalık Matbaasında basılan ve haftalık çıkan gazetenin fiyatı bir kuruştur. Tek yaprak olarak çıkan gazete, siyah-beyaz baskılıdır.

Gazetenin yazarlarına bakıldığında; sadece yayımlanan şiirlerde ve yazılarda isimlere rastlanılır. Afif Evren (“Gezginci” takma adı ile), Nazım Evren, Mehmet Yusuf, Cemal Muharrem, Turhan Feyzi, Süleyman Şahin, A. Bedri, Sıtkı Hançerlioğlu, Adil Aykut, Nedim Güntel, Rıfkı Melül, S. Şahin, İ. Pulat, Nuri Emet, Sacit İlhan, Cahir Mahir, Muzaffer Timurtaş ve Cemil Alp gazetenin yazar kadrosunu oluşturmaktadır.

Gazetenin son sayısında bazı yazıların altına Çağ imzası atılarak geçiş için zemin oluşturulmuştur. 8 Aralık 1934 tarihinde Zaman adıyla son defa çıkan gazete, 15 Aralık 1934 tarihinden itibaren Çağ adıyla yayın hayatına devam etmiştir.

Dilde arınmanın uç düzey değişiklikleri gazetenin bütün sayfalarında gözlenmektedir. Dil ile ilgili hassasiyetini, üçüncü sayfada, iri ilk ad klişesi ile birlikte şöyle ilan eder: “ZAMAN Öz Türkçe karşılığı olan ‘ÇAĞ’ adını bu sayıdan itibaren almış ve başlık yapmıştır.”

Çağ başlığının altındaki sloganı şöyledir: “Yedi günde bir çıkar ulus ve ülke gazetesi”. Fiyatı: “Yurtta 1 kuruş”tur. “Günü geçen gazeteler 10 kr.”tur. İki yaprak, dört sayfalık küçük boy gazetede on bir şiir, son sayfada iki çerçeve içinde ilan bulunmaktadır. Bazıları çift sütun olmak üzere sayfalar çizgi ile ayrılmış dörder sütunludur. Gazete, Babalık Baskıevinde basılmıştır.

Gazetede, Nazım Evren, Basri Gökkaya, Cemal Kaynak, Mahmut Nedim Güntel, Afif Evren, Şehabettin Uzluk gibi imzalar bulunmaktadır. Çağ, yayın hayatını fazla sürdürememiş, 28 Aralık 1936’da kapanmıştır.

Zaman gazetesi adıyla yayınlanan üçüncü gazete Cumhuriyet Halk Partisi Konya İl Başkanlığı tarafından 26 Ağustos 1960 tarihinden itibaren günlük olarak çıkarılmıştır.

Gazetenin sahibi künyede, CHP İl Yönetim Kurulu adına Samet Kuzucu, yazı işleri müdürü kuruluşundan 26 Ocak 1961 tarihine kadar A. Rıdvan Bülbül, 26 Ocak-10 Temmuz tarihleri arasında Samet Kuzucu, daha sonra da kapanışa kadar Erdoğan Bakkalbaşı’dır.

Gazetenin başlığı altında: “Günlük Siyasi Halkçı Gazete”, başlığın sol yanında ise CHP ambleminin alt ve üstüne dağınık bir şekilde: “Atatürk’ün izindeyiz” ibareleri kaydedilmiştir.

Başlarda Işık Matbaasında dizilip, Yeni Meram tesislerinde basılan Zaman, 26 Ocak 1961 tarihinden sonra Yeni Kitap Basımevinde dizilip basılmıştır.

Kapanıncaya kadar on kuruştan satılan gazete, dört sayfa ve altı sütun olarak dizilmiştir. 26 Ocak-1 Nisan 1961 tarihleri arasında iki sayfa yayımlanan Zaman, bu durumu okurlarına: “Teknik bazı imkânsızlıklar nedeniyle muayyen bir müddet için 2 sahife olarak intişar mecburiyetinde kaldığımızı ve kısa bir müddet sonra gene eskiden olduğu gibi 4 sahife olarak neşriyatımıza devam edeceğimizi muhterem okurlarımıza arz ederiz” şeklinde duyurmuştur. (26 Ocak 1961, 1). Gazetenin tekrar dört sayfa olarak yayımlandığı tarih, siyasi faaliyetlere kısmen de olsa izin verilen 1 Nisan 1961’dir.

Zaman, Halk-Ekekon-Öğüt ile devam eden doğrudan CHP’ye ait parti gazetelerinden birisidir. 27 Mayıs Darbesi’nden, yani DP iktidarının düşürülüp vali, il yöneticileri dâhil bütün ileri gelenlerin tutuklandığı, Yassıada mahkemelerinin kurulduğu bir sırada çıkan Zaman, kendisini: “Düşüklerle mertçe savaşanların toplandığı bir gazete. Atatürk’ün izinden çıkmayanların gazetesi” olarak tanıtır.

Gazetenin çıkışına ilişkin Sabah gazetesinde, uzunca bir süre ilan yayımlanmıştır. On yıldan beri beklenen gazete Zaman olarak duyurulan ilanda, DP iktidarını suçlayıcı ifadelere yer verilmiştir: “Düşük iktidarın susturduğu bütün kalemler Zaman’da toplandılar. Zaman yazı kadrosuyla Anadolu’nun en olgun, en çok okunan ve aranan gazetesi olacaktır. 26 Ağustos sabahı Zaman alınız.” (Sabah, 25 Ağustos 1960, sy. 52).

Gazete, 27 Mayıs 1960 sonrası oluşan havaya uygun bir yayın politikası takip etmiştir. Sabah gazetesinde yer alan ilandan da açıkça görüldüğü gibi gazete, DP karşıtı bir yayın yapmak üzere çıkmıştır. Yazarların tamamına yakın kısmı geçmiş iktidarı ve uygulamalarını suçlamışlardır.

Yazarlar arasında, Ali Rıdvan Bülbül, Fakir Usman, Fakih Özfakih, Erdoğan Bakkalbaşı, Nadir Özcan, Yaşar Kara, Ramiz Arda, Celaleddin Kişmir, İhsan Baykal, Memduh Yavuz Süslü, Nurhan Ergene, Ünal Gücüyener, Suad Abanazır, Necati Taşbaşlı, Mehmet Acar, Ahmet Çobanoğlu, Mahmut Sural, İhsan Baykal, Ayla Gür, Sadi Irmak, Sedat Çumralı, Ali Çiçekli, Adnan Ertanık, Mevlüt Büyükkara, Sadrettin Karatay, Yüksel Bozkırlı, Kemal Özer, Sami Tunca, M. Kemal Yılmaz ve Hüseyin Kaleli’nin isimleri sayılabilir.

7 Aralık 1961 tarihinde yayın hayatına son veren gazete, bu kararını “Sayın Okuyucularımıza” başlığıyla birinci sayfadan duyurmuş ve sebebini: “Zaman’a yeni bir veçhe vermek” olarak açıklamıştır (7 Aralık 1961, 1).