YUSUF MAZHAR (BABALIK)

(1886-1930) Gazeteci, yazar.

Yalvaç’ta doğdu. Bosna-Hersekli Müstantik Nedim Bey’in oğludur. Değerli bir edip olan Nedim Bey, hürriyetçi fikirleri yüzünden Anadolu’ya sürgün edilmişti. Yusuf Mazhar’ın, bazı kaynaklarda doğum yeri Konya, doğum tarihi 1890 olarak verilirse de Mehmet Önder ve kayınbiraderi Afif Evren doğum yerini Yalvaç, doğum tarihini de 1302/1886 olarak verir. Yusuf Mazhar, babası Yalvaç’ta icra memuru iken doğmuştur. Bu durumda Mehmet Önder ve Afif Evren’in verdiği bilgilerin doğru olması gerekir. İptidai, rüştiye ve idadi tahsilini Konya’da yaptı. Genç yaşlarda gazeteciliğe başladı. İdadide, Sanayi Mektebinde tarih, coğrafya, Türkçe öğretmenliği, Konya Nafıa Müdürlüğünde de başkâtiplik yaptı. Arifî Paşa’nın valiliği sırasında, Meşrık-i İrfan gazetesi başyazarı iken 23 Aralık 1910 tarihinde, Konya’nın en uzun soluklu gazetesi olan Babalık’ı* gazetesini çıkarmaya başladı.

Mütareke yıllarında İstanbul’da bulunurken, ortağı Viyolaki’nin İngilizlere ihbarı üzerine Antalya’ya kaçmak mecburiyetinde kaldı (1920-1922). Konya’nın eski avukat ve milletvekillerinden Hadimli Hulki Karagülle o zamanlar Antalya’da bulunuyordu. Yusuf Mazhar onun yardımıyla Konya’ya geldi. Bu tarihten itibaren geliştirdiği gazete ve matbaasını Millî Mücadele kazanılıncaya kadar garp cephesinin emrinde hazır bulundurmuş, yayımını da yine o millî dava üzerinde yoğunlaştırmıştı. Yunan ordusu üzerine atılan iki milyon Rumca beyanname Babalık Matbaasında parasız basılmıştı. Yusuf Mazhar, Cumhuriyetin ilanından sonra Vilayet Genel Meclisi ve Daimi Encümeni üyesi seçildi. Halkın, özellikle kimsesiz ve yoksulların resmî makam ve müesseselerdeki işlerini, bir karşılık beklemeksizin halletmeye çalıştı. Bu sebeple halkın sevgisine mazhar oldu.

Yusuf Mazhar Türk diline ve gramerine hâkimdi. İstirahat saatlerinde bile okurdu. Konya’nın basın ve fikir hayatında önemli rol oynadı. Konya’da, gazeteciliğin piri olarak kabul edildi. Gazeteciliği milletvekilliğine tercih ederek Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın milletvekilliği teklifini kabul etmedi. Soyadı Kanunu üzerine “Babalık” soyadını alan Yusuf Mazhar, bir süre de Apronosyon Biraderler şirketinin temsilciliğini yaptı.

Nedime Hanım’la evli olan Yusuf Mazhar Babalık, 5 Eylül 1930 tarihinde geçirdiği apandisit ameliyatı sonrasında vefat etti ve Yediler Mezarlığı’nda toprağa verildi. Vefatından sonra Babalık gazetesi, eşi Nedime Hanım, kayın biraderi Afif Evren ile kızları Dürrişehvar ve Şivezar tarafından 1952 yılı sonuna kadar çıkarıldı.

Yusuf Mazhar

MEHMET ALİ UZ

BİBLİYOGRAFYA

  • KİY, 1973, 311-312; Önder, 1949, 15-22; Uz, 2003, 126-128; Arabacı vd. 2009; Özcan, 2004, 207-211; Küçükbezirci, 1982.