ULVİ SULTAN MESCİDİ VE TÜRBESİ

Günümüzde mevcut olmayan Türkiye Selçuklu Dönemi eserleri.

Ulvi Sultan Mescidi ve Türbesi, Vilayet Konağı’nın hemen batısında bulunuyorlardı. Mescit kuzeyde, güney bitişiğinde de türbe yer almaktaydı. XIII. yüzyılın sonlarına tarihlenen her iki yapı, 1924 yılında meydan açma sebebiyle Belediye tarafından yıktırılmıştır. Mescidin banisi Ulvi (Alevi [?]) Sultan hakkında fazla bilgi yoktur (Uz, 2013, 94). Mescidin Osmanlı Dönemindeki vakıf, mütevelli, imam ve onarımları hakkında ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır (Atçeken, 1998, 162-168). Bu bilgilere göre mescit 1902 yılına kadar kullanılmıştır.

Mescit: Kısmen taş, çoğunlukla tuğladan yapılmış, kare planlı kubbeli bir harimden meydana geliyordu. Mihrabı, İnce Minareli Medrese Müzesi’ndedir. Mermer mihrabın nişi iki burmalı sütunla sınırlandırılmıştır. Sütunların bitiminden sonra mihrabı çevreleyen bordür üzerinde Selçuklu sülüsü ile Âl-i İmran Suresi’nin 18 ve 19. ayetleri yazılmıştır. Mihrap nişi içerisine sathi bir Bursa kemeri yapılmış, bu kemer ve mihrabın alınlık yüzeyi palmet ve rumi motifleriyle doldurulmuştur. Niş içerisinde yüksek kaideli iki mum arasında kandil motifi yer alır. Mukarnaslı kavsaranın ilk sırasında bezemesiz mukarnaslar arasında ikinci bir kandil tasviri vardır. Alınlıkta geometrik bezemeli iki kabara bulunur. M. Ali Uz, bu mihrabın PTT’nin önünde yıkılan Vefa Hatun Mescidi’nden bu mescide taşındığını belirtir (Uz, 2013, 94). Osmanlı Dönemine ait 1469 tarihli vakfiyesine göre vakıf sahibi Muhammed Ulvi/Alevi oğlu Ali Seyyit Ahmet, Meram’daki Çaşnıgir Değirmeni gelirlerinin üçte biriyle Kara Bedreddin Çiftliği gelirlerini mescide bırakmıştır (Atçeken, 1998, 164).

Türbe: Taş temel üzerine tuğladan yapılmıştı. Gövdesi altta kare planlı, daha sonra sekizgene dönüşmekteydi. Giriş, yapının batısındaydı. Kapı üzerinde ve onun üstünde sathi sivri kemerli iki bölüm vardır. Piramidal kubbe bütünüyle tuğladan yapılmıştı. 1953 yılında Ali Saim Ülgen ve Mehmet Önder’in yaptığı kazıda türbenin cenazeliği ortaya çıkmıştır.

Konya Büyükşehir Belediyesi, Ulvi Sultan Mescidi ve Türbesi’ni aslına uygun biçimde ihya etmek amacıyla, yapıların bulunduğu alanda, 2015 yılında temel kazısını başlatmıştır.

Ulvi Sultan Mescidi ve Türbesi-

HAŞİM KARPUZ

BİBLİYOGRAFYA

  • Atçeken, 1998; Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 318-319; Uz, 2013; Karpuz, Envanter, II/1091-1092.