YABANİ SOĞAN (Allium Ertuğruli)

Konya ili sınırları dâhilinde bazı endemik türleri yetişen yabani soğanlı bitkiler.

Allium, Alliaceae (soğangiller) familyasına dâhil olan ve soğan, sarımsak, pırasa gibi çok bilinen türleri içeren bir bitki cinsidir. İçermiş olduğu 1250 kadar tür ile dünyanın en büyük bitki cinslerinden biridir. Konya ili sınırları dâhilinde yabani soğanın beş türü tespit edilmiştir. Bunlar:

Allium Ertuğrulii (Ertuğrul Soğanı)

Bu bitki 25-50 cm boyunda, tüysüz, gövdesi tabanda morumsu renkli, çok yıllık soğanlı bitkidir. Yaprak, 1 (nadiren 2), 15-30x0,5-1 cm, şeritsi mızraksı, çiçek durumundan genellikle daha kısadır. Şemsiye şeklindeki çiçek durumu, saplı süpürgeye benzer biçimli, 10-20 çiçekli, 1-4 cm çapındadır. Pedisel (çiçek sapı) 2,5 cm uzunluğunda, kremsi veya morumsudur. Periyant (çiçek) çansı, beyaz renkli, 10-12 mm uzunluğundadır. Stamen (erkek organ) mor renkli ve çiçek tüpünün içindedir.

Çiçeklenme mayıs, haziran aylarında gerçekleşir. Bitki, temmuz ayında meyveye geçer. Orman açıklıklarında ve akarsu kaynaklarının kenarlarında 1400-1550 m’de yayılış gösterir.

Bu lokal endemik, gösterişli soğan türü, 2006 yılında Konya-Derebucak, Yassı Tepe ve Çamlık Ormanı mevkilerinden Hakkı Demirelma ve Tuna Uysal isimli araştırmacılar tarafından toplandıktan sonra, 2007 yılında ünlü botanikçi Kuddisi Ertuğrul’a atfedilerek bilim dünyasına kazandırılmıştır.

Bitki, E. Medit. Fitocoğrafik Bölgesi için endemiktir. IUCN ölçütlerine göre bu tür CR [kritik tehlikede] kategorisinde değerlendirilmiştir.

HAKKI DEMİRELMA

BİBLİYOGRAFYA

  • Demirelma-Uysal, 2007, 25: 315-317; Ekim vd., 2000.