SERTARİK ABDÜLKADİR ÇELEBİ

(1170/1756-1248/1832) Konya Mevlâna Dergâhı sertariki ve mesnevihanı.

Konya’da doğdu. Hz. Mevlâna’nın şeyhi ve hocası Seyyit Burhaneddin Muhakkık-ı Tirmizî’nin soyundan gelen ve Burhanzadeler diye anılan sülaledendir. Hayırsever bir zat olan dedesi Ahmet Efendi, Musahip Mustafa Paşa Vakfı’nı idare ettiği gibi, kendi adına da bir vakıf kurmuştur. Bu vakıf, kendisinden sonra oğlu Ömer Efendi (ö. 1215/1800-01), onun vefatından sonra onun oğlu Abdülkadir Efendi, sonra da onun çocukları ve torunları tarafından idare edilmiştir.

Burhanzadelerin çelebiliğinin, bu zat ile başladığı söylenir. Annesi Mevlâna Dergâhı postnişinlerinden Abdülhalim Çelebi (ö. 1090/1679) ahfadından Alâeddin (veya Celaleddin) Çelebi’nin kızı Fatma Hanım’dır.

İlim tahsilinden sonra 1215/1800-01 civarında Kayseri Mevlevihanesi’ne şeyh olarak tayin edildi. Mevlâna Dergâhı postnişinlerinden Hacı Mehmet Çelebi’nin (ö. 1230/1815) vasiyetiyle, oğlu Sait Hemdem Çelebi’nin küçük yaşta babasının yerine geçmesi üzerine Kayseri’den davet edilerek Konya’ya getirildi ve sertariklik görevi, uhdesine verildi. Kayseri’deki görevine de oğlu Seyyit Mehmet Efendi atandı (Hemdem Çelebi’nin postnişin olarak atanması hadisesinde, İstanbul’a giden bir grup çelebi arasında Abdülkadir Efendi de vardır).

Seyyit Mehmet Efendi, sonraları Şems-i Tebrizî türbedarı ve mesnevihanı olarak tayin edilmiş; yerine Hemdem Çelebi’nin Hasan Emir Dede’den sonraki mürşidi olan Süleyman Türabi, Kayseri’ye postnişin olarak atanmıştır.

Konya’da on sekiz yıl sertarik ve mesnevihan olarak görev yapan Abdülkadir Çelebi, 21 Safer 1248 (20.07.1832) tarihinde vefat etti ve Dergâh haziresine defnedildi. Âlim, fazıl, kâmil bir insan olarak tanınan Abdülkadir Efendi’nin şairliği de bulunmaktadır.

Veled Çelebi Silsile-nâme’sine göre Abdülkadir Efendi’nin, Celaleddin isminde bir oğlu daha vardır; fakat soyu Seyyit Mehmet Efendi’den devam etmiştir. Torunları Burhaneddin ve Mustafa efendiler de değerli şahsiyetlerdendir.

YAKUP ŞAFAK

BİBLİYOGRAFYA

  • Manisalı Rıfat, ts., 40-41; Silsile-name, 11; Küçük, 2003, 281-282; Bakırcı, 2007, 30; Uz, 2011a; Anonim, 2011, 289-291.