SERTARİK ADİL ÇELEBİ

(1862-1926) Konya Mevlâna Dergâhı sertariki.

Mevlâna Dergâhı’nın son sertariki olan Ahmet Adil Çelebi, Konya’da doğdu. İyi derecede tahsil gördü. Babası Sertarik Hacı Arif Çelebi’nin 1319 (1901-02) yılında vefatından sonra onun vazifesini üstlendi (Dedesi Eyüp Sabri Çelebi de sertarik idi). I. Dünya Savaşı’nda Suriye Cephesi’ne giden Gönüllü Mevlevi Taburu’nda yer aldı.

Konya Mevlâna Dergâhı son şeyhleri Abdülvahit Çelebi, Abdülhalim Çelebi, Veled Çelebi ve Âmil Çelebi dönemlerini idrak etti. I. Dünya Savaşı öncesi ve sonrasının zor şartlarında ve çelebilik makamının sıkça el değiştirdiği istikrarsızlık günlerinde Dergâh’taki vazifesini tekkelerin kapanmasına kadar başarıyla yürüttü.

Konya Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyeleri arasında da bulunan Adil Çelebi, 1926 yılında vefat etti ve Üçler Mezarlığı’na defnedildi. Son dönemin önde gelen Mevlevilerinden Şeyh Ahmet Remzi Efendi (ö. 1944), Adil Çelebi’nin vefatı üzerine: “Gitti hayfâ dedemiz ehl-i dil Ahmed Âdil” mısraıyla başlayan bir tarih manzumesi yazmıştır. Orada özetle şöyle demektedir: “Ehl-i dil bir zat olan Adil Dede vefat etti. Adı, kıyamete dek hayırla anılsın. Babası ve dedesi gibi o da Mevlâna Dergâhı’nda sertarik olmuş, iffet ve hikmet sahibi olarak tanınmıştı. Devrinin önde gelen simalarından biri idi. Bir sabah dergâha, görevine giderken ecel şerbetini içti. Makamı Adn cenneti oldu.”

Veled Çelebi Silsilenâme’sine göre Adil Çelebi’nin soyu, Mevlâna Dergâhı postnişinlerinden Hacı Mehmet Çelebi’den (ö. 1230/1815) gelmektedir. Zevcesi, Nakip Mehmet Efendi ile Sertarik Eyüp Dede’nin kerimesi Hatice Hanım’ın kızı Sıdıka Hanım’dır. Aynı kaynakta Hasan Fahreddin, Haticetülkübra ve Mehmet Veled adında üç çocuğu kaydedilmiştir. Erdoğan Erol’un yayımladığı bir makalede, muhtemelen diğer eşinin adı, Atiye Zeliha (ö. 1311/1893) olarak geçmektedir.

I. Dünya Savaşı’nda Suriye Cephesi’ne giden Mevlevi şeyhlerinden bir grup (Tahminen Şam, Nisan 1915). Oturanlardan sağ baştaki Sertarik Adil Çelebi’dir.

YAKUP ŞAFAK

BİBLİYOGRAFYA

  • Veled Çelebi, 1946, 67; 2009, 147; Silsile-name, 14-15; [Koşay], 1927, 280 vd.; Es, Arşiv; Uzluk, 1957, 59; Akyürek, 1987, 262; Erol, 2002, 79 vd.; Köstüklü, 2005, 83, 84, 129, 169; Şafak, 2006; Veled Çelebi-Ahmed Remzi-Tahirü’l-Mevlevi, 2007, 92-93.