ALÂEDDİN SU DEPOSU

Geç Dönem Osmanlı eseri.

II. Abdülhamit döneminde, Avlonyalı Mehmet Ferit Paşa Konya valisi iken (1898-1902) Konya su sıkıntısı içine girmiştir. Şehrin, doğu tarafında kırk yedi civarındaki çeşme sayısının artması, Yavuz Sultan Selim suyollarının bozulması, batı tarafında ise şebekeden yoksun Meram Deresi’nden havuz haneye dökülen çay suyunun küplerde dinlendirilerek içilmesi birçok hastalıklara sebep olmaktaydı.

Ferit Paşa Konyalılardan bir su komisyonu kurmuş, 16.000 altın lira toplamış ve padişahın da iradesini almıştır. 1902 yılında Konya’nın 23 km güneybatısında Çayırbağı köyündeki kaynak suyu Konya Alâeddin Tepesi’nde yapılan depoya getirilmiştir. XX. yüzyıl başlarında Ferit Paşa zamanında ilk defa demir (pik) borularla şehrin içine şebeke yapılmıştır. Kentin her tarafında çeşme yapımı hızlanmıştır. 1902-1923 yılları arasında yirmi üç çeşme yapılmıştır.

Su deposunun yapım malzemesi moloz taş ve kesme taştır. Depoya giriş yuvarlak kemer içerisinde yer alan çift kanatlı oldukça büyük tasarlanmış kapı ile sağlanmaktadır. Kapının üzerinde yine yuvarlak kemerli demir tel kafes korkuluklu kapı üstü penceresi yer alır. Ana girişin iki yanında yuvarlak kemerli çeşmeler tasarlanmıştır. Girişin hemen üzerinde aşağıdaki beş satırlık kitabe bulunmaktadır.

 

1- Şeh-i sâhib-kerem âlî-himem Abdü’l-Hamid Han kim / Hemâre âb-ı lütfun bezlider a’lâ vü ednâya

/ Eşedd-i ihtiyâcı arz olunca Konya’nun suya / Buyurdu başlanılsın iktizâ-yı hâl icrâya

 

2- Vezîr-i sâdıkı Vâlî Ferid Pâşâ-i deryâ-dil / Ne semte tutsa yüz cûlar gibi sa’y eyler ihyâya / Çayırbağı’ndan etti celb bu mâ-i musaffâyı / Getirdi âhenîn mecrâ ile bu cây-i vâlâya

 

3- Derûn-i şehre bundan suyu kol kol eyleyüb taksîm / Çaluşdı cân ü dilden beldeyi iskâ vü irvâya / Dahî ervâh-ı sıbteyn-i resûlullahı şâd etti / Akıttı mâ-i sâfi fîsebîlillâh her câya

 

4- Bu sudan nûş edenler kaldırub eylesin îsâl / Du’â-yı pâdişâhîyi icâbetgâh-ı Mevlâ’ya / Temâşâ eyleyüb resm-i küşâdın çâkeri Bâdî / Dü mısra’la iki târîh-i garrâ çekti imlâya

 

5- Sene 1320 / Zihî mâ’ü zihî cây ü zihî ferhunde maksim bu / Akan sular durur hakkâ bu zîbâ maksim-i mâya / Ustası Edirnekapılı Ali Sene 1320

 

Çeşmeler âdeta bir niş biçiminde tasarlanarak beden duvarlarının içine açılmıştır. Ustası Edirnekapılı Ali olup kitabe metnini Bâdî (Ahmet; 1839-1910) yazmıştır.

Kemer dizisi beden duvarları ile hemen hemen aynı seviyededir. Deponun hacmi 500 metreküptür. Depoya 1927 yılında ilave su deposu yapılsa da zeminde çökme meydana geldiği için bu bölümler 1944 yılında iptal edilmiştir. Deponun tamamı ise 1954 yılında tamamen kullanım dışı kalmıştır.

Alaeddin Su Deposu
Alâeddin Su Deposu'nun eski bir fotoğrafı

ERKAN AYGÖR

BİBLİYOGRAFYA

  • Konyalı, Konya Tarihi, 1964, 988; Bildirici, 1994, 168; Özönder, 1998b, 195; Doğan S., 2007, 71-74.