ABDÜLEZEL PAŞA

Osmanlı Dönemi komutanı. (1243/1828-29-1313/1897)

Konya’nın Hadim ilçesi, Aşağı Hadim Mahallesi’nde doğdu. Babasının adı Osman’dır. 1258 (1842-43) yılında er olarak askere alındı. On iki yıl Arabistan bölgesinde bulundu, gösterdiği başarılar sonucu subaylığa yükseldi. Kur’an’ı ezbere okuyabildiğinden kendisine “Hafız Abdülezel Paşa” denildi.

Katıldığı 1270 (1854-55) Kırım Savaşı’nda Hüsrev Paşa’nın yaverliğine atandı. 1274 (1858-59)’te Karadağ ve 1285 (1869-70)’te Girit ayaklanmalarının bastırılmasında görev yaptı. 1289’da (1873-74) binbaşı rütbesiyle Giresun Taburu’na atandı. 1876’da taburuyla birlikte Sırbistan bölgesindeki askerî harekâta katılarak özellikle Aleksinaç Muharebesi’nde başarı gösterdi. 1877-78 Türk-Rus Harbi’nde, Plevne Müdafaası’nda, “Hafız Bey Tabyası” namıyla anılan birliğiyle gösterdiği kahramanlık neticesinde miralaylığa terfi etti. Harp sonunda İstanbul’a döndüğünde II. Abdülhamit tarafından Plevne Madalyası takılarak ödüllendirildi. Daha sonra Hicaz Vilâyeti Jandarma Teşkilatına atandı. Buradaki vazifesini tamamladıktan sonra İstanbul’a döndüğünde, 5 Şubat 1888’de, mirlivalığa terfi etti. 1897 Türk-Yunan Harbi’nin başlayacağı sıralarda görev yaptığı Şarkî Karahisar’dan sınır boyuna gönderildi. Alasonya Ordusu İkinci Tümen İkinci Tugay Komutanı olan Mirliva Abdülezel Paşa, çatışmaların başladığı ilk günlerde Milona Boğazı’nı ve güneyini ele geçirmek üzere başlattığı taarruzda, askerlerinin tüm uyarılarına rağmen, büyük bir cesaret ve inatla en önde çarpışırken at üstünde aldığı yaralar sonucu Pırnar Tepesi’nde 17 Nisan 1897’de (5 Nisan 1313) şehit oldu. Şehit olduğu yere defnedildiyse de naşı daha sonra Osmanlı Devleti’nin Yanya vilayetine bağlı Alasonya’ya nakledilerek Çarşı Camii yanına gömüldü ve Sultan II. Abdülhamit tarafından kabrinin üzerine bir türbe yaptırıldı.

Ömrü boyunca yirmi altı kez harbe katılan Abdülezel Paşa, Millî Savunma Bakanlığı Arşivi’nde bulunan kayıtlara göre İngiliz Madalyası (1271), Kırım Madalyası (1272), Umumi İftihar Madalyası (1272), Karadağ Madalyası (1279), Girit Madalyası (Ramazan 1286), Plevne Madalyası (Rebiyülevvel 1295), Rusya İftihar Nişanı (1294), Tebdilen Osmanî İki (15 Eylül 1304), İkinci Mecidî (1304) madalya ve nişanlarını aldı.

Abdülezel Paşa

CEMAL GÜVEN

BİBLİYOGRAFYA

  • MSB Arşivi, 581 Nu.lı, 3. Fırka 9, 10, 11 ve 12. Alaylara Mahsus Subay Künye Defteri; Servet-i Fünun, 5 Haziran 1313, c. 13, s. 226-227; İkdam, 16 Muharrem 1315, s. 2; Malumat, 19 Haziran 1313, c. IV, s. 808-809; Ali Muzaffer, 1315; Özkul, 1975; Süer, 1982; Sun, 1965; Danişmend, Kronoloji; Ülgen E., 1996; Gövsa, Türk Meşhurları, 8; TA, 1968, I, 52.