ALTINÇEŞME MEKTEBİ

Osmanlı Döneminde açılan bir ilköğretim kurumu.

Kalecik Mahallesi Altınçeşme Sokağı’nda bulunmaktaydı. Vilayet tarafından 1874 yılında yaptırıldı. Bina dört dershaneli olarak inşa edilmişti. Sonraki yıllarda yapılan tadilat ve ilavelerle genişletilerek dershane sayısı beşe çıkarıldı.

Altınçeşme Mektebi, Konya’da erkek öğrencilerin öğrenim görmeleri amacıyla yeni yöntemlerle öğretim yapılan bir “usul-i cedit mektebi” olarak yaptırıldı. Vilayet İdare Meclisi’nin kararı ile personel atamaları tamamlanarak 1875 yılında eğitim-öğretime başladı. 1877 yılında 200 öğrencisi olan okulda Hacı Mehmet Efendi, İbrahim Efendi ve Ali Efendi adlarında üç öğretmen ile Mehmet Ağa adında bir bevvap görev yapmaktaydı. 1881 yılında okulun iki öğretmeni ve 190 öğrencisi vardı.

Altınçeşme Mektebi usul-i cedit üzere eğitim vermesi için açılan bir okul olmasına rağmen zamanla ilgisizlikten ve denetimsizlikten geleneksel bir sıbyan mektebi hâline geldi. Okulun 1896-1897 öğretim yılında Talip Efendi ve Kör Ali Efendi adlarında iki öğretmeni bulunmaktaydı. Yeni öğretim yöntemlerinden habersiz olan bu öğretmenler yasak olmasına rağmen falaka gibi cezalandırma yöntemlerini kullanmaya devam etmekteydiler. Fakat okul bu hâliyle bırakılmadı. Vali Ferit Paşa’nın direktifleriyle binası baştanbaşa tamir ettirilerek iptidaîye çevrildi. Okulun adı Mahmudiye Mekteb-i İptidaîsi şeklinde değiştirildi. Darülmuallimin mezunu bir öğretmen atandı. Öğrenci sayısı sınırlandırıldı. 1906 yılında öğretmen sayısı ikiye, 1910 yılında üçe ve 1914 yılında da beşe çıkarıldı. Öğrenci sayısı 1901 yılında elli yedi, 1906 yılında altmış dokuz, 1907 yılında yetmiş beş düzeyindeyken 1913 yılında 165 olmuştu. Cumhuriyet Döneminde okulun adı bir kere daha değiştirilerek tekrar eski adıyla Altınçeşme İlk Mektebi olarak eğitimöğretim vermeye devam etti.

KERİM SARIÇELİK

BİBLİYOGRAFYA

  • BOA, Şûrâ-yı Devlet, 207/36; BOA, Maârif İstatistik Dosyaları, 29/2; BOA, Dâhilîye Nezâreti Umûr-ı Mahalliye-i Vilâyât Evrakı, 24/30; KOMA, Konya Merkez İbtidâîleri İmtihân-ı Umûmî Cedvelleri (1321-1324), s. 17-19, 94-97, 201-203, 256-258; KOMA, Konya Merkez ve Kazalarına Ait Sicil Defteri (2), s. 32-34; KS, H.1294, s. 107; H.1298, s. 158; H.1317, s. 68; R.1322, s. 43; H.1332, s. 663-664; Selekler, 1962.