BEYŞEHİR

Konya’nın 90 km güneyinde yer alan Beyşehir, Orta Torosların kuzeyinde, Beyşehir ve Suğla göllerinin oluşturduğu 50 km genişliğinde ve 150 km uzunluğundaki bir oluğun merkezinde yer alır. Havzanın güneyi Gidengelmez, Küpe, Anamas ve Dedegöl dağları; kuzeyi ise Erenler ve Sultan dağları ile kuşatılmıştır. Günümüzde bu alanda Konya iline bağlı Beyşehir, Derebucak, Höyük, Seydişehir, Yalıhüyük, Ahırlı ilçeleri; bu alanın batı kenarında ise Isparta’nın Şarkîkaraağaç ve Gelendost ilçeleri yer almaktadır.

I. COĞRAFYASI

İlçe 37º 40´ 34´´ kuzey enlemi ile 31º 43´ 34´´ doğu boylamının kesişim alanında yer alır. Kuzeyinde Sultan Dağları, doğusunda, Erenler Dağı, güneydoğusunda Seydişehir ovası, batısında Toroslar uzanır. Bu dağlık sahanın arasındaki tektonik çukurlukta Beyşehir Gölü* yer alır.

Ormanlarından gelen Kızıloğlu Deresi, Huğlu tarafından gelen Hanboğazı Deresi, Karaburun mevkiinden göle karışan Soğukpınar, Elze dereleri, Üstünler Çayı, Kavak Çayı, Yeşildağ civarından gelen Kuru Dere, Doğanbey civarından gelen Sarıöz Deresi ve Sadıkhacı’dan çıkan Eflatunpınar Çayı gibi küçük bazı akarsuları vardır.

Yöredeki en önemli akarsu, Konya ovası sulamasının ana kaynağı niteliğindeki Çarşamba Çayı’dır*. Akarsuyun Apa Barajı’na kadar olan kısmı Beyşehir Kanalı olarak bilinmektedir. Bozkır’ın güneyindeki dağlardan çıkıp Pınarcık köyü yakınlarındaki Mavi Boğaz’da kanala karışan Çarşamba Çayı, Apa Barajı’ndan itibaren Beyşehir Kanalı’na da adını verir.

Kanal Çayı

Beyşehir Gölü sularını sulama projesi çerçevesinde Konya Ovası’na taşıyan kanalın uzunluğu 210 km civarındadır. Önceleri doğal bir yatak içerisinde akarak Suğla Gölü’ne dökülmekteydi. Ancak tarihî süreçte Beyşehir Çayı üzerinde Konya Ovası’nın sulaması için birtakım çalışmalar yürütülmüştür. Bu konuda ilk çalışma 1819 yılında Çelik Mehmet Paşa* tarafından Suğla Gölü düdenlerini kapatma çalışmasıdır. 1871’de Vali İzzet Paşa ve 1872’de de Hafız Paşa Suğla Gölü’ne akan Beyşehir Çayı’nı Mavi Boğaz yoluyla Konya Ovası’na akıtmayı denerse de başarısız olur. 1880 yıllarında Kuru Kafa Mehmet Efendi* Beyşehir Çayı’nı Mavi Boğaz’a bağlar; fakat suyun fazlalığı sebebiyle kanal bozulur. 1898-1902 yıllarında Konya Valisi Avlonyalı Ferit Paşa* ve Sultan II. Abdülhamit Han’ın onayı ile Alman müteahhit firma ile görüşülür. 1907 yılında ihale edilen kanal, 1913’te açılır. Seydişehir’e kadar kuzeybatı-güneydoğu istikametinde akan çay, Gökhüyük-Sarayköy arasında açılan kanal aracılığı ile Mavi Boğaz’a ulaşır. Mavi Boğaz içerisinde Pınarcık köyü yakınlarında Çarşamba Çayı ile birleşir. Buradan Apa Barajı’na, oradan da Konya Ovası’na sularını boşaltır. Beyşehir Kanal Çayı’nın akım ve rejim özellikleri doğal olmaktan uzaktır. Bunda Beyşehir Gölü çıkışında bulunan regülâtörle istenilen zamanda istenilen ölçüde su verilmesi etkilidir.

Kurulurken 530.000 dekar alanı sulaması düşünülen kanal sayesinde, daha sonra 1.300.000 dekar alanı sulamak mümkün olmuştur. Ortalama su hacmi 2.790.000.000 m³ olan Beyşehir Gölü’nden kanal vasıtasıyla yılda 150 milyon m³ civarında su alınırken zaman içinde bu miktar arttırılmıştır. Gölden çıkan suyun büyük bölümü yolda kaybolduğu için Apa Barajı ve kanalı bakıma alınmıştır. Kanala 1994’ten bu yana belirli bir program dâhilinde su verilmektedir.

Beyşehir geçiş iklimine sahiptir. Gölün ılımanlaştırıcı etkisine bağlı olarak kışlar İç Anadolu’nun karasal iklimine göre daha ılıman, yazlar ise daha nemli ve serindir. Göl çevresinde çam, ardıç, meşe, köknar ve sedir ormanları yer alır.

İlçenin en önemli coğrafi oluşumu Beyşehir Gölü’dür. Ayrıca karstik kaynaklar, adalar diğer dikkati çeken unsurlardır.

Nüfusu

Beyşehir ilçesinin nüfusu 1965’te 79.513 iken, 1990 yılında 93.565’e ulaşmış, 2009 yılında da 70.569 olmuştur. Bu nüfusun 32.525’i ilçe merkezine, 38.044’ü belde ve köylere aittir.

2015 yılı TÜİK verilerine göre Beyşehir ilçesinin nüfusu 71.370’dur. Bu nüfusun 35.311’ini erkekler, 36.059’unu da kadınlar oluşturmaktadır.

İlçenin 2017 yılı toplam nüfusu ise 72.716’dır.