ÇOCUK OYUNLARI

.

Çekirdek: Kayısı çekirdekleriyle oynanan iki kişilik bir oyundur. Oyuncular ellerine on-on beş tane çekirdek alır. Bir-iki metre ileriye bir avuç derinliğinde çukur açılır ve çukurdan bir-iki metre geriye de bir çizgi çizilir. Çizginin üstünden çukura çekirdekler atılır. Çekirdeklerin tamamını çukura atan oyunu kazanmış olur.

Bezirgânbaşı: En az on kişiyle oynanır. Oyuncular aralarından iki kişi seçerler. Bunlardan biri “altın saat” diğeri “altın bilezik” adını alır. Sonra ikisi yüz yüze dururlar, el ele tutuşup ellerini havaya kaldırırlar. Tek sıra halinde dizilmiş olan diğer çocuklar:

Aç kapıyı bezirgânbaşı,

Bezirgânbaşı...

Kapı hakkın ne verirsin?

Ne verirsin?

Arkamdaki yadigâr olsun,

Yadigâr olsun…

tekerlemesini söyleyerek bunların arasından geçerler. Dizinin son çocuğu yakalanıp kulağına “Altın saat mi istersin, altın bilezik mi?” diye sorulur. Verilen cevaba göre çocuk soruyu soranlardan birinin arkasına geçer.

Bu işlem bütün çocukların iki gruba ayrılmasına kadar sürer. Sonra her iki grup çocukları birbirlerinin bellerinden sıkıca tutarlar. Orta yere çizilen bir çizginin iki tarafında yer alan gruplar birbirlerini çekerek güç gösterisine girerler. Çizgiyi geçen grup oyunu kaybeder, yenik düşer. Oyun bu şekilde çocuklar bıkıncaya dek sürer.

Hoppacık: İki çocuk sırt sırta döner, kollarını birbirine takar ve birbirlerini sırayla kaldırırlar. Kaldıran, kaldırılana: “Gökte ne var?” diye sorar. Kaldırılan: “gök boncuk” der. “Yerde ne var?” sorusuna da: “yer boncuk” der. Sonra kaldıran: “Annenin adı ne?” diye sorar. Kaldırılan da: “Fatmacık” cevabını verince: “Kaldır beni hoppacık” karşılığı verilir. Oyun bu şekilde sırayla devam ettirilir.

Köşe Kapmaca: Çoğunlukla direk ve ağaçların bulunduğu yerde dört direk ve beş oyuncuyla oynanır. Sayışarak ebe seçilir. Diğerleri her bir direğin bulunduğu yerden karşıdaki direğe geçerek yer değiştirirler. Bu değişim esnasında ebe yer değiştirenlerden birinin yerini kaparsa, yerini kaptıran ebe olur.

Mendilim Köşe Köşe

Oyuncular üçerli dörderli iki gruba ayrılır. Gruplar el ele kenetlenerek düz bir sıra oluştururlar. Sonra grubun biri diğerine: “Mendilim köşe köşe, bizden size kim düşe” tekerlemesiyle seslenir. Karşı gruptan ismi verilen çocuk koşarak gelir bütün gücüyle yüklenerek bir hamlede kenetlenmiş sırayı bozmaya çalışır. Bozamazsa o grubun bir üyesi olur. Diğer grubun bütün oyuncularını kendine dâhil eden grup oyunu kazanır.

Yağ Satarım Bal Satarım: En az beş kişi oynanır. Bir de mendile ihtiyaç vardır. Gönüllü varsa ebe olur. Yoksa kurayla ebe belirlenir. Hep beraber el çırparak “Yağ satarım, bal satarım/Ustam öldü ben satarım” şarkısını söylerken, ebe, dairenin etrafında tempoya ayak uydurarak dolaşmaya çalışır ve birinin arkasına gizlice mendili bırakıp, kaçmaya başlar. Arkasına mendil bırakılan çocuk durumun farkına varır da mendili kapıp kaçan ebeye vurmaya muvaffak olursa; ebe, ebeliğini sürdürür. Aksi takdirde ebe bu çocuk olur.

KAZIM ÖZTÜRK

BİBLİYOGRAFYA

  • And, 1974; Öztürk, 2000; www.halkoyunlari.com/seyirlik-oyunlar-yazilar/konya-mahalli-cocuk-oyunlari; www.kultur.gov.tr; www.rtukcocuk.org.tr Kaynak Kişiler: Seyit Ahmet Öztürk (d. 1940, Dört Okka/Meram); Yaşar Ispanakçı (d. 1945, Aymanas/Meram).