BEZELYEÇALISI/PATLANGAÇ

(Caragana Leiocalycina) Yerel endemik bitki.

Bitki tabanda yarı çalımsı, yaklaşık 25 cm boyunda, uzun ve ince az sayıda dallanmış, uzun yumuşak tüylü veya tüysüz yoğun yapraklı bir gövdeye sahiptir. Yapraklar sapsız, 5-7 arasında değişen elsi parçalı, yaprakçıklar dikdörtgensi-şeritsi veya dikdörtgensi-spatulamsı, 3-10 mm boyunda, 1-3 mm eninde, yaprak uçları yuvarlağa yakın, bazen sivri veya kısa sivri bir çıkıntıyla sonlanır. Yapraklar yoğun bir şekilde ince uzun tüylerle kaplıdır. Kaliks 8-10 mm boyunda, 4-5 mm eninde, tüp şeklinde birleşmiş, tabanı cep şeklinde genişlemiş, tüysüz veya nadiren yumuşak tüylü, birbirine eşit olmayan kaliks dişleri sivri uçlu, mızraksıdır. Korolla sarı renkli, 15-18 mm uzunluğunda, bayrakçık, kanatlar ve kayıkçıktan biraz uzun, bayrakçığın aya kısmı geniş yumurtamsı, yaklaşık 10 mm genişliğinde, sap kısmı ayadan daha uzundur. Meyve şeritsi bakla şeklinde, 20 mm boyunda 2-3 mm eninde, yoğun dik ince uzun tüylüdür.

Nisan-mayıs aylarında çiçeklenen bitki, haziran ayında meyvelenir.

Taşlı ve kumul alanlarda yaklaşık 1000 m yüksekliklerde yayılış gösterir.

İlk kez, 1975 yılında Konya, Karapınar Erozyonu Önleme Bölgesi’ndeki kumul alanlardan Türk botanikçilerden Prof. Dr. Yıldırım Akman tarafından toplanan bu bitki, bilim dünyasına ilk kez Alman bitki sistematikçisi Huber Morath tarafından 1981 yılında “Cytisopsis leiocalycina” adıyla tanıtılmış, 1983 yılında yine aynı bilim adamı tarafından başka bir cinse aktarılarak bitkinin ismi “Caragana leiocalycina” olarak değiştirilmiştir.

Bitkinin ülkemiz ve dünyadaki yayılışı, ilk toplandığı ve tanımlandığı alan olan Karapınar Erozyonu Önleme Bölgesi arazisi içerisindeki kumullarla sınırlıdır. Konya ili endemiği olan bu bitki, bilinen tek bir yayılış alanında sınırlı sayıda bireye sahip olduğu için Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tehlike kategorisi sınıflandırmasında “Çok Tehlikede (CR)” olarak değerlendirilmelidir.

Caragana Leiocalycina

KUDDUSİ ERTUĞRUL

BİBLİYOGRAFYA

  • Davis-Mill-Tan, 1988.